Annabelle Borra is wijnmaker en één van de prijswinnaars van de Nederlandse Ondernemersprijs 2024. Een Nederlandse die in Spanje biologisch-dynamische wijn maakt, dat wekt natuurlijk onze belangstelling. Ze vertelt enthousiast over haar achtergrond, de wijnen die ze maakt en haar toekomstplannen. Vinos de Bellite uit Navarra is absoluut een wijn om in de gaten te houden!
Annabelle is geboren in Montgomery (USA) en groeide op in Bennekom in Nederland. Na haar studie Economie in Utrecht, deed ze een Master in Voedselveiligheid aan de Universiteit van Wageningen. Tijdens die studie raakte ze geïnteresseerd in ecologische en biodynamische landbouw. Niet alleen omdat die vorm van landbouw de veiligheid van ons voedsel ten goede komt (vermijden van voor de mens schadelijke pesticiden zoals Roundup), maar omdat de kwaliteit beter is.
Hobby wordt beroep
Toen ze samen met haar vader een wijncursus volgde, had ze haar passie gevonden. Ze hoefde dan ook niet lang na te denken over de kans om een uitwisselingsproject te doen aan de Universiteit van Bordeaux. Daar behaalde ze haar Master in Oenology & Viticulture (wijnmaken en druiventeelt). Ze liep stage bij onder andere Chateau Gort van Ilja Gort (welbekend van de Nederlandse televisie) en Chateau Grand-Puy-Lacoste in Pauillac.
Na haar studies ging ze werken bij Eisele Vinyard in Napa Valley in Californië, waar de druiventeelt sinds 1998 100% ecologisch is en men in 2000 overstapte op het biodynamische systeem. Annabelle deed hier ervaring op met composteren, verschillende dekgewassen (een gewas dat tussen de druivenstokken wordt geplant om o.a. bodemerosie te voorkomen) en biodynamische preparaten. En natuurlijk deed ze ook praktijkervaring op met het maken van wijn.
Vinos de Bellite
In 2022, na ruim twee jaar in Californië, besloot Annabelle terug te keren naar Europa. Niet alleen om dichter bij haar familie in Frankrijk te zijn, maar ook bij haar partner Alvaro Izquerdo, die zij tijdens haar studie in Bordeaux had leren kennen. Hij was inmiddels wijnmaker bij Dominio de Cair in Ribera del Duero in Spanje.
Alvaro’s familie komt uit Olite (Navarra) en kent de lokale druiventelers, die Garnacha druiven telen op oude wijngaarden. De telers verkopen hun druiven aan de lokale coöperatie, die er wijn van maakt.
De kennis en kunde van Annabelle spraken de landbouwers aan en enkele van hen boden haar aan hun wijngaard te bewerken. Zo kon ze haar eigen inzichten over ecologische en bio-dynamische landbouw toepassen en haar eigen wijn maken. Annabelle concentreerde zich volledig op de wijngaard, omdat het maken van goede wijn daar begint. “Je kunt van goede druiven nog steeds matige wijn maken, maar van matige druiven kun je nooit goede wijn maken” zegt ze.
Alles is met elkaar verbonden
Biodynamische landbouw (waaronder druiventeelt) is gebaseerd op het idee van Rudolf Steiner (uit 1924) dat alles in het universum met elkaar verbonden is en met elkaar resoneert. Het is een holistische benadering van de landbouw.
Zo zijn de wijnstok, de mens, de aarde en de sterren met elkaar verbonden. De wijngaard wordt gezien als een zelfvoorzienend ecosysteem.
De biodynamische kalender, gebaseerd op maanstanden en sterrenbeelden, geeft aan wat de optimale momenten voor activiteiten in de wijngaard zijn. Annabelle snoeit bijvoorbeeld de wijngaard in januari bij afnemende maan. Dan strooit ze ook de compost, gemaakt van druivenresten van de vorige oogst, gemengd met zaden voor de dekgewassen. Die maken de bodem poreuzer, houden stikstof vast, voorzien deze van essentiële voedingstoffen, gaan onkruid en ziekten tegen en voorkomen bodemerosie.
Na het uitlopen van knoppen in maart strooit ze de hoornmest, die vol micro-organismen zit, om de bodem te verrijken. Ze sproeit hoornkwarts, dat de fotosynthese stimuleert, gebalanceerde plantengroei bevordert en de vitaliteit van de wijngaard verbetert. Als de bladeren gaan groeien sproeit ze brandnetelthee, dat het immuunsysteem van de plant stimuleert en deze resistent maakt tegen schimmels als meeldauw en botrytis.
Annabelle gebruikt elektrische drones om iedere wijnstok individueel te behandelen met precies datgene wat ze nodig hebben. Daardoor hoeft ze niet met zwaar materieel het land op en wordt de aarde dus niet ‘geplet’, bovendien wordt het leven in de wijngaard zo minder verstoord.
Dieren welkom
Volgens Annabelle is biodiversiteit in een wijngaard essentieel voor goede wijn. In haar wijngaarden laat ze insecten, konijnen en vogels graag hun gang gaan. Vogels eten de schadelijke insecten, zodat deze niet met pesticiden bestreden hoeven te worden en vogelzang stimuleert de plantengroei. De organisch-biodynamische methoden houden de wijngaard van nature gezond en beter bestand tegen ziekten en klimaatstress. Gezonde wijnstokken brengen druiven van betere kwaliteit voort, en uiteindelijke een wijn, die het terroir ten volle tot uitdrukking laat komen. Annabelle streeft ernaar om de wijngaard beter achter te laten dan ze hem aangetroffen heeft.
De biodynamische methoden worden ook in de wijnkelder gerespecteerd, waar de natuurlijke processen op hun beloop gelaten worden met minimale tussenkomst van de wijnmaker. De fermentatie verloopt met de natuurlijke gisten op de schil van de druif. De wijn wordt gerijpt op de lies (dode gistcellen na fermentatie) en gaat zonder klaring of filtering in de fles.
Garnacha wijnen
Annabelle heeft in Olite 4,5ha wijngaarden verdeeld over 4 percelen en een klein perceel van 0,8ha. Zij vinifieert ieder perceel individueel en besluit dan hoe de wijn verder gaat, als blend of als ‘single vinyard’ wijn.
In Annabelle’s wijngaarden groeien witte en blauwe Granacha druiven door elkaar heen. In het verleden zijn witte druiven geplant als een wijnstok vervangen moest worden, want witte druivenstokken groeien sneller dan blauwe, en witte druiven zijn een lekkere versnapering voor de druivenplukkers tijdens de oogst. Annabelle oogst en vinifieert de wijngaarden zoals ze zijn, dus witte en blauwe druiven door elkaar. De rode wijn bevat ongeveer 10% witte druiven, wat de wijn extra complexiteit geeft
Annabelle had haar eerste oogst in Olite in september 2022. Ze heeft (nog) geen eigen bodega; zij maakt haar wijnen in een nabijgelegen bodega in haar eigen vaten. Ze gebruikt roestvrijstalen en houten vaten, amfora’s en een betonnen eivormig vat.
Het eivormig vat komt uit de oudheid en is weer in opkomst sinds Michel Chapotier (wijnmaker uit de Rhônevallei in Frankrijk) het in 2001 opnieuw introduceerde. Het voordeel van de eivorm is dat er tijdens de fermentatie een vortex ontstaat, waardoor de lies constant door de wijn zweeft en meer complexiteit toevoegt; het beton is licht poreus, wat een micro-oxygenatie van de wijn toelaat, die de wijn ronder/soepeler maakt en beton is een neutraal materiaal dat de smaak van de wijn niet beïnvloedt zoals hout.
Annabelle’s wijnen
De naam van de wijn “Borra de la Vega” is een samentrekking van de achternamen van Annabelle en haar partner. Het is een rode wijn van Garnacha druiven van verschillende wijngaarden met een kalkhoudende bodem van rood zand. Hele druiventrossen worden gefermenteerd in een roestvrijstalen vat met temperatuurbeheersing.
De wijn rijpt 12 maanden op de lies in amfora’s. Dan gaat de wijn zonder klaring en zonder filtering in de fles en rijpt dan nog een paar maanden voordat die op de markt wordt gebracht. De wijn van 2022 is in december 2023 op de markt gekomen (1300 flessen); de wijn 2023 is in november 2024 beschikbaar gekomen (700 flessen) voor €30 per fles.
Annabelle brengt haar topkwaliteit wijnen van een enkel perceel uit onder het Bellite label. De witte druiven voor de Bellite Garnacha Blanca zijn in 2016 geplant in een wijngaard met een kalkhoudende kleiachtige bodem. De fermentatie verloopt voor 60% in het betonnen eivormig vat en 40% in een Franse puncheon (500l eikenhouten vat).
Door dagelijkse battonage tijdens de fermentatie en 10 maanden rijping op de lies is de complexiteit van de wijn verrijkt. Dan gaat de wijn zonder klaring en zonder filtering in de fles en rijpt nog 6 maanden. Van de oogst van 2022 zijn in het voorjaar van 2024 1500 flessen op de markt gekomen voor €56 per fles. De wijn is helder strogeel, heeft aroma’s van groene appel, peer en citroen met een hint van specerijen en wierook. Hij is romig in de mond met frisse, levendige zuren met fijne bitters van geroosterde amandelen verweven met bloemige tonen tegen een minerale achtergrond. Deze wijn van 2023 komt in het voorjaar van 2025 op de markt.
Bellite La Pedrera (“de steengroeve”) is een rode wijn van Garnacha druiven van het kleine perceel (0,8ha) dat in 1941 is beplant. De bodem bestaat uit kalkhoudend gesteente en rode klei en is nog nooit geïrrigeerd.
In 2023 bewezen de diepe wortels hun veerkracht: ondanks de droogte en grote hoeveelheid zon kon er toch geoogst worden, overigens wel wat eerder dan normaal. Het perceel bleek dus een groot zelfregulerend vermogen en potentieel te hebben, de oogst bestond uit de mooiste, meest smaakvolle en uitgebalanceerde druiven.
Daardoor kon de wijnmaker een stapje terug doen en het fruit haar buitengewone kwaliteit te laten uiten. Deze oogst wordt nu voor het eerst individueel gevinifieerd.
De fermentatie verliep met 60% hele trossen en 21 dagen maceratie in een roestvrijstalen vat. De wijn rijpt daarna twee jaar half in amfora, half in 500l eikenhouten vaten. De wijn heeft aroma’s van rood fruit met lichte rokerigheid, in de mond komt frisheid, energie en verfijning naar voren met een opmerkelijke elegantie en lange afdronk. Deze wijn komt naar verwachting eind 2025 voor het eerst op de markt.
Vinos de Bellite proeven
Annabelle heeft van de oogst van 2022 3.000 flessen gemaakt, de oogst van 2023 leverde 4.000 flessen en ze verwacht dat de 2024 oogst 8.000 zal opleveren. Haar streven is om een boetiek wijnmakerij te worden met een productie van 50.000 flessen per jaar.
Annabelle heeft haar wijnen laten beoordelen door een aantal wijncritici. James Suckling geeft de Granacha Blanca 92 punten, en de Borra de la Vega 94 punten. Tim Atkins geeft de Garnacha Blanca 93 punten en Guia Peñín geeft hem 90 punten.
Annabelle verkoopt haar wijnen rechtstreeks aan particulieren en restaurants. Vanwege de nog beperkte oplages kunnen belangstellenden zich aanmelden voor de wachtlijst op de website van Vinos de Bellite. De wijn staat op de kaart bij restaurant El Molino de Urdaniz in Pamplona (2 Michelin sterren), Remigio in Tudela en Broederenklooster in Zutphen (beide aanbevolen door Michelin). De wijn is slechts in twee winkels te koop: Vinoteca Reyna de Copas in Olite en Wijnhuis Bennekom in de plaats waar Annabelle opgroeide.
