Het landschap bij het dorpje Grazalema ziet eruit alsof een reus een enorm rotsblok heeft verkruimeld en uitgestrooid over de opvallend groene en boomrijke bergflanken. Overal liggen witgrijze rotsen in alle vormen en afmetingen tussen het groen van struiken en dennenbomen.
Als volleerde berggeiten stappen we eroverheen, onderwijl onze weg zoekend in het ruige landschap dat er door al dat groen toch erg vriendelijk uitziet.
Tekst & foto’s: Else Beekman
We zijn in de Sierra de Grazalema en kiezen in eerste instantie voor de route door het bos met zeldzame Spaanse zilversparren, als nummer twee op ons verlanglijstje staat de route door de spectaculaire kloof Garganta Verde. Voor beide routes dient vooraf toestemming aangevraagd te worden via de plaatselijke VVV. Helaas waren beide routes eind september nog niet toegankelijk vanwege het hoge risico op bosbranden in dit gebied. Onlogisch is dat je voor de Ruta de Pinsapar bij het kantoor van Toerisme in Grazalema terecht kunt, maar voor de route door de Garganta Verde autorisatie moet vragen bij het kantoor in het naburige dorp El Bosque. Gelukkig is er keuze genoeg, we besluiten de Ruta del Puerto de las Presillas te nemen.
De route Puerto de las Presillas
Onze wandeling vertrekt vanaf de camping die net buiten Grazalema ligt aan de weg A-372 richting Benamahoma en El Bosque. Hier is een grote parkeerplaats en staan diverse routes duidelijk aangegeven op een informatiebord. We beginnen met een vrij pittige klim die op deze warme dag eind september iets aangenamer wordt dankzij de vele schaduwrijke bomen op ons pad. Rechts torent de indrukwekkende lichtgrijze wand van de Peñon Gordo boven ons uit.
Als we even later gekletter van ijzer horen zien we ver boven ons twee gekleurde stipjes aan de loodrechte rotswand hangen. Zij liever dan wij! Deze twee helden zijn de enige twee andere levende wezens die we de komende 3 uur zullen zien, afgezien van wat hagedissen, diverse vlinders en heel veel irritant om ons hoofd heen zoemende vliegen.
Na de eerste klim komen we aan in de idyllische vlakte Llanos de Endrinal. In dit berggebied werden tot het midden van de 20ste eeuw in de ‘Era del Trillo’ (het tijdperk van het graan) tarwe, haver en kikkererwten werd geteeld op elk stukje land dat er te bewerken was. Nu groeien er vooral dennenbomen en eiken. In de lente kunnen liefhebbers van orchideeën hun hart ophalen. Diverse prachtige soorten groeien hier in het wild. Vanuit de vlakte hebben we uitzicht op de twee pieken van de Sierra del Endrinal, de Reloj (1.545m) en de tweede hoogste berg van de provincie Cádiz, de Simancón (1.566m). Na het relatief steile begin van de route, leidt deze ons nu op wat subtielere en minder vermoeiende wijze omhoog richting de bergpas Puerto de las Presillas. We passeren een paar voormalige sneeuwkuilen waarin vroeger ijs werd bewaard om te gebruiken voor het koelen van vlees en andere bederfelijke levenswaar.
Bij het volgende kruispunt slaan we rechtsaf richting de Puerto del Boyar. Voor we deze bereiken kunnen we een stukje naar links om te genieten van een weids zicht op het dal van Las Encinas Gemelas. Het landschap hier ligt bezaaid met lichtgrijze rotsen. Ertussen staan vele roestkleurige kokers van gaas waarin kleine eikenboompjes groeien in het kader van een herbebossingsprogramma. We dalen af en zien in de verte alweer de weg naar Zahara de la Sierra en nemen nog even een kijkje bij de oorsprong van de rivier de Guadalete. Beneden bij de picknickplaats Merendero El Boyar slaan we rechtsaf een pad in dat ons parallel aan de weg naar Grazalema terugvoert.
We lopen door een groen landschap met veel bloemen, vlinders en in dit jaargetijde helaas ook veel vliegen die ons sinds de tweede helft van de route blijkbaar zeer aangenaam gezelschap vinden. Iets anders dat onze rust op het laatste gedeelte van deze route verstoort, zijn de luidruchtige motoren collega-natuurliefhebbers die ons lang vóór en na ze ons zijn gepasseerd nog trakteren op een sterk staaltje akoestische vervuiling.
Andere routes
De route naar de kloof Garganta Verde
(6 kilometer, 3 uur heen en terug) is op sommige punten lastig, maar op het smalle pad naar de bodem van de kloof zijn staalkabels bevestigd om je van extra steun te voorzien. Zorg wel dat je hier goede schoenen draagt en kies niet voor een te warme dag of vertrek dan vroeg in de ochtend.
De prachtige route naar het bos met de bijzondere zilversparren, Abies pinsapo (6 kilometer, 2 uur, matige moeilijkheidsgraad) begint op 2 kilometer van Grazalema langs de weg CA-531. Parkeer hier je auto en wandel richting het hek. Dit kun je aan de linkerzijde passeren. Vervolgens wandel je door een schitterend landschap van groene hellingen, ravijnen en ruige rotspieken. De pinsapo kan 30 meter hoog worden en komt alleen nog voor op een paar plekken in Andalusië tussen de 1.000 en 1.700 meter hoog. De spar heeft de laatste ijstijd overleefd dankzij speciale microklimaten die zowel in de Sierra de Grazalema als meer naar het oosten in de Sierra de las Nieves aangetroffen worden.
Voor autorisatie dien je je paspoort of ID-kaart te laten zien, de dag aan te geven waarop je wilt komen en het aantal personen dat de route gaat lopen. Je kunt een mail sturen naar cvelbosque@reservatuvisita.es of bellen met +34 956 709 733 (VVV Del Bosque) of 956 132 052 (VVV Grazalema). Heb je vooraf, uiterlijk één dag van tevoren, tijd, dan kun je het beste naar een van de twee kantoren toe. Dan weet je zeker dat het goed gaat.
Sierra de Grazalema
Het gezellige dorp Grazalema vormt het toeristische centrum van het gelijknamige natuurpark Sierra de Grazalema dat grotendeels in de provincie Cádiz ligt, tussen Ronda en Arcos de la Frontera. De Sierra de Grazalema is een karstisch gebied vol ruige bergpieken, grotten en diepe spelonken in de aarde. De hoogste top is de Pico del Torreón van 1.648 meter. De beroemdste grotten zijn de Cueva del Gato en de Cueva de la Pileta bij het dorpje Benaoján. Ook de Garganta Verde, bereikbaar via de weg die de dorpjes Grazalema en Zahara de la Sierra verbindt, is een van de fraaie natuurlijke hoogtepunten in dit bijzonder mooie gebied, dat vanwege de grote ecologische diversiteit en bijzondere vegetatie in 1977 tot biosfeerreservaat werd verklaard.
De verscheidenheid aan landschappen maakt het gebied tot een walhalla voor wandelaars, fietsers en andere outdoor beoefenaars. Of je nu met haken en touwen technisch moeilijke routes over de kale kalkstenen bergruggen wilt beklimmen, een ontspannen wandeling wilt maken langs idyllische boomgaarden met fruit- en olijfbomen, bergweitjes vol wilde bloemen of een afwisselende roadtrip plant door het schitterende landschap met diverse uitkijkpunten voor adembenemende panorama’s, het kan allemaal in dit gebied van grofweg 50.000 hectare.
Grazalema
Grazalema is een aangenaam bergdorp. Zeker als de zon schijnt in dit ‘meest regenachtige dorp van Spanje’. Dit opvallende feit wordt zelfs door de gemeente trots aangekondigd op een informatiebord bij de ingang naar het dorp. De gemiddelde jaarlijkse neerslag ligt rond de 2.200 liter per vierkante meter. De bergen in het gebied vormen de eerste natuurlijke barrières voor de wolken afkomstig van de Atlantische Oceaan.
Over een afstand van acht kilometer moeten de wolken 1.600 meter aan hoogte winnen, waardoor stuwingsregen ontstaat. Anderzijds zorgt de ‘Corredor del Boyar (een open dal richting zee) voor een trechtereffect waardoor de regenachtige wolkenmassa’s gevangen worden gehouden en neerslag ontstaat. Op het centrale plein bij de kerk is het goed toeven op een van de terrasjes. Er zijn genoeg restaurants om uit te kiezen en hier en daar wat souvenirwinkeltjes met lokale producten.
Wij overnachten in hotel Fuerte de Grazalema. Dat ligt net buiten het dorp langs de weg A-372 naar Grazalema. De kamers zijn ruim en comfortabel en hebben allemaal een balkon of klein tuintje met een schitterend uitzicht op de vallei en op Grazalema aan de overkant. Het ontbijtbuffet is heerlijk. Hetzelfde geldt voor het dinerbuffet. Hier ook voldoende keuze uit lekkere vegetarische gerechten. Vanaf het terras met zicht op het grote zwembad word je eveneens op een overweldigend uitzicht getrakteerd. Wil je iets anders, dan kun je op 200 meter afstand van het hotel terecht in Restaurante Los Alamillos met vooral streekgerechten en een gezellig, schaduwrijk terras.
Meer informatie
Fuertehoteles.com
Turimsograzalema.com/english/
