“Wat moet ik dadelijk eigenlijk tegen de familie zeggen? Ik heb dat tijdens mijn studie natuurlijk niet geleerd!” Ik kijk mijn Spaanse buurvrouw vragend aan terwijl we richting het crematorium van Alicante rijden. “Nou, gewoon dat het je spijt en dat je hen veel sterkte wenst.” We zijn onderweg naar de uitvaart van onze gezamenlijke buurman, die na een lang ziekbed is overleden. Het bericht dat hij was gestorven kwam nog geen 24 uur geleden.
Het zweet loopt inmiddels over mijn rug. Niet alleen door de brandende namiddagzon, maar vooral door deze totaal nieuwe ervaring, waar niemand op zit te wachten, maar waar je niet onderuit komt. Na bijna twintig jaar in Spanje is dit gelukkig pas de eerste uitvaart voor mij.
Bij binnenkomst in het crematorium is het niet lastig om de juiste zaal te vinden, we lopen rechtstreeks op het harde gekakel af. Het lijkt even of we onderweg zijn naar een gezellig feest. Het geluid weerkaatst aan alle kanten in de stenen ruimte. Ik loop achter mijn buren aan, onderweg naar het kamertje waar de familie tientallen handen schudt. De kersverse weduwe valt huilend in mijn armen. En ter plekke vergeet ik wat ik nou ook alweer moest maar ik geloof dat woorden even overbodig zijn.
Even later begint de dienst volgens goede Spaanse katholieke traditie. De oude pastoor mompelt in de microfoon, ik probeer me te concentreren om mee te krijgen waar mijn buurman nou ooit een oorkonde voor heeft gekregen, maar word afgeleid door een mobieltje dat rechts van mij afgaat. En even later links… En niemand lijkt hiervan op te kijken.
Ondertussen kijk ik voorzichtig om mij heen en zie dat ik de enige ben die in een net zwart jurkje naar de uitvaart is gekomen. Om mij heen zie ik sandalen, korte broeken en bloesjes met vrolijke Hawaï print. Informele kleding dus, misschien wel logisch in een tijd waarin het overlijden en het tijdstip van de dienst via WhatsApp wordt gecommuniceerd. In Spanje is het wettelijk verplicht dat de uitvaart binnen 24 tot uiterlijk 48 uur plaatsvindt, hoewel er uitzonderingen aangevraagd kunnen worden. Een begrafenis is een onderbreking van je dagelijkse bezigheden, gedoe met omkleden hoort daar niet meer bij.
De kist wordt na een klein uurtje de zaal uit gereden. Tussen het gesnik door begint de familie plantjes uit te delen aan de vrouwelijke gasten. Geen koffie, geen Spaanse bizcocho. De deuren gaan open en het Spaanse geklets begint weer op vol volume terwijl mensen afscheid van elkaar nemen en weer naar hun dagelijkse leven teruggaan.
Een uurtje later hoor ik de buurvrouw de straat in rijden. In 24 uur is haar leven veranderd en is alles al achter de rug. Voor haar was er geen shopstress omdat er nog een nieuwe outfit geregeld moet worden. Geen adressen die verzameld moeten worden om vooral niet een uitnodiging te verzenden aan die ene verre tante. Geen urenlange slideshow met foto’s van de overledene, die last minute nog gemaakt moet worden. Geen boeken met voorbeelden van rouwkaarten waar een passend gedicht en passende woorden uit moeten worden gezocht. Binnen 24 uur is onze buurvrouw weer thuis. In deze 24 uur is alles veranderd, maar het is de stilte die volgt.
