Een voortdurend gesuis in de oren heeft eigenlijk niet zo veel met het gehoor zelf te maken. Het is een probleem van het zenuwstelsel. Tinnitus (de wetenschappelijke naam voor oorsuizen) is het gevolg van het feit dat delen van ons (hoor)zenuwstelsel niet meer geprikkeld worden. Een op de vijf mensen heeft het, maar gelukkig ondervindt het overgrote deel van hen er geen hinder van. Deze mensen zijn er als het ware aan gewend, het ‘fantoomgeluid’ is onbewust als onschuldig beoordeeld, onderdeel geworden van hun ‘veilige omgeving’ en de filters in onze gehoorzenuwen drukken het geluid weg als onbelangrijk. Mensen die er wel last van hebben, hebben het fantoomgeluid onbewust, vaak door een samenloop van omstandigheden gemarkeerd als een alarmsignaal. Daardoor zijn ze zich voortdurend bewust van het suizende geluid.
Er is geen medische oplossing voor dit probleem maar gehoorverbetering heeft bij het overgrote deel van deze patiënten een positief effect. Hoortoestellen zorgen voor hernieuwde prikkeling van de zenuwen, ze zorgen dat de luisterinspanning (hoorstress) minder wordt, ze bieden geluidsverrijking aan zodat het probleemgeluid naar de achtergrond gaat, (indien zinvol zelfs met extra, rustgevende geluiden), richten de aandacht vooral in het begin naar andere, echte geluiden en zorgen dat mensen zich veiliger voelen. Dat laatste refereert aan de oerfunctie van ons gehoor, die eigenlijk ten grondslag aan dit hele probleem ligt: het detecteren van gevaar, het bepalen of we veilig zijn.
Slijtage van het binnenoor begint eigenlijk al vanaf ons 20ste jaar. Dit proces is erfelijk bepaald. Daarnaast kunnen (lawaai)belasting en ziekte zorgen voor een supplementair effect. De hoge tonen (pieptonen) worden steeds minder goed waargenomen, waardoor het onderscheiden van medeklinkers (map of mat, nat of mat?) moeilijker wordt. Vooral in rumoerige omstandigheden wordt het verstaan van mensen dan steeds moeilijker. Spraak kan niet losgemaakt worden van omgevingsgeluid of andere spraak. Gek genoeg worden we ook steeds gevoeliger voor harde geluiden, vooral in het gebied waarin we slechter zijn gaan horen. Tinnitus (oorsuizen) is een veel voorkomend symptoom bij vermindering van het gehoor.
Met het dragen van hoortoestellen hou je de achteruitgang van het gehoororgaan niet tegen. Je onderhoudt echter wel het verwerkingsmechanisme van geluiden op neuraal niveau. Het gaan dragen van hoorhulpmiddelen betekent ‘opnieuw leren horen’ en verbindingen weer activeren of zelfs herstellen. Dit proces verloopt overigens bij de ene mens makkelijker dan bij de ander door een verschil in plasticiteit van het brein. Daardoor gaat de ene mens bij het dragen van hoortoestellen auditief sneller vooruit dan de ander.
Bij mensen die te lang wachten met hoortoestellen zien we daarentegen door deprivatie zenuwverbindingen sneller afsterven. Diverse wetenschappelijke onderzoeken hebben aangetoond dat ook andere mentale vaardigheden sneller achteruitgaan als er te lang gewacht wordt met gehoorverbetering. Ook op sociaal en emotioneel gebied ontstaat sneller problematiek. Goede redenen dus om regelmatig een hoortest te doen! Mocht dan blijken dat uw gehoor wat ondersteuning nodig heeft dan is het slim om uitgebreid de prijzen te vergelijken. Het is technisch mogelijk en prijstechnisch interessant om vanuit Spanje in Nederland een hoortoestel aan te schaffen.
Carlo Habets
audioloog
