Onder de warme Spaanse zon rijpen ze tot perfecte zoetheid: meloenen die zó sappig en vol van smaak zijn, dat je bij de eerste hap even vergeet waar je bent. Of je nu langs een lokale markt in Andalusië slentert of de fruitafdeling in de supermarkt bezoekt— de geur, kleur en smaak van Spaanse meloenen brengen de essentie van de zomer naar boven. Duik met ons mee in de wereld van Spaanse meloenen — van het veld tot in je hand.
Er bestaan tegenwoordig zo’n tweehonderd verschillende meloensoorten. In Nederlandse winkels liggen vooral de watermeloen (SandÃa) en de zoete honingmeloen zoals Galia. Spanje kent echter nog veel meer soorten. De grote rivaal van de watermeloen is hier de Melón Piel de Sapo (‘paddenhuid’ en ook wel suikermeloen genoemd). De naam doet de meloen alle eer aan: de huid is donkergroen, stevig en ook wel wat onregelmatig.
Meloen per regio
Deze Piel de Sapo meloen is vooral bekend uit Castilla La Mancha. Daar ligt het grootste productiegebied en heeft de soort zelfs een beschermde herkomstbenaming. Maar ook in Murcia, Alicante en Andalusië wordt deze meloensoort geteeld, elke met hun eigen smaak en eigenschappen: van de duurzaam geteelde Carrizales-meloen in de buurt van Elche (Alicante) tot de smaakvolle versie uit Villaconejos (regio Madrid). In dat dorp staat zelfs een museum over meloenen.
Naast deze suikermeloen worden ook andere rassen volop verbouwd, zoals de geurige Galia, de sappige Cantaloupe, de frisse Amarillo (gele) en zelfs de gastronomische Charentais meloen (oorspronkelijk afkomstig uit Frankrijk). Elk gebied – van de zonnige vlaktes van AlmerÃa tot de akkers van Extremadura – levert meloenen met unieke eigenschappen.
Het is geen fruit
We noemen meloenen meestal fruit, hoewel het eigenlijk een groente is uit dezelfde familie als komkommer, pompoen en courgette. Spanje is de grootste consument van meloenen in Europa, met 10,5 kilo per hoofd van de bevolking per jaar. Met een productie van een miljard kilo is Spanje met een miljard kilo per jaar, na China en Iran, de grootste producent ter wereld.
Herkomst onbekend
Tot op de dag van vandaag twist men over de oorsprong: India of Afrika. Er zijn zelfs tekeningen van meloenen gevonden in de tombes van de farao’s. Meloenen waren in die tijd veel kleiner, ze hadden de vorm en grootte van een sinaasappel. De Romeinen brachten de eerste zaden via de handelsstad Cartagena (Murcia) naar het Iberisch schiereiland, de Moren zorgden voor verdere verspreiding in het grote deel van Spanje waar zij woonden.
In de naam van de vader
We gaan op bezoek bij de firma Prados Ramos in el Morche, een slaperig Spaans kuststadje ten oosten van Málaga. We spreken met Encarnita (38 jaar) derde generatie in het bedrijf van de familie Prados. Ze vertelt over hun Manolito, het label dat ze geven aan de suikermeloen, met een knipoog naar de naam van hun vader Manolo Prados Ramos.
Wat de Manolito zo bijzonder maakt? Encarni vervolgt enthousiast: ‘Elke meloen wordt hier met de hand gecontroleerd. Letterlijk. Geen machine die de vruchten sorteert, maar mensen met ervaring, geur, tast en zicht als belangrijkste instrumenten. We gooien de exemplaren die ons niet lekker lijken gewoon weg. Alleen de beste meloenen krijgen het rode Manolito-label — een kwaliteitszegel dat al 45 jaar zijn weg vindt naar groente- en fruitwinkels in heel Andalusië.’
Volgens haar vader herken je een goede meloen aan de tekeningen op de huid. Hij is inmiddels tweeënzeventig jaar oud en is nog altijd betrokken bij het bedrijf. ‘Hij denkt nog lang niet aan stoppen’, zegt Encarnita lachend. Zijn vader Antonio, de opa van Encarnita, begon ooit het bedrijf in een kelder. Vandaag de dag staat er een modern distributiecentrum in El Morche én zijn ze te vinden in Mercamálaga, de groente – en fruitafslag van Málaga.
Selectie
Encarnita neemt ons mee naar hun distributiecentrum. We zien talloze kisten met meloenen klaarstaan voor verwerking. Encarnita gaat verder: ‘We beginnen met de meloenen van onze eigen akkers. Deze zijn altijd de eerste in het seizoen en als deze geoogst zijn gaan we zelf de meloenen selecteren in andere gebieden zoals Almeria of Sevilla. De meloenen komen hier, worden schoongemaakt en geselecteerd. Alleen de meloenen die aan onze kwaliteitseisen voldoen krijgen het Manolito zegel.
Kwaliteit voorop
‘Waar de meeste bedrijven voor volume gaan, kiezen wij voor kwaliteit en vakmanschap. Wij leveren bijvoorbeeld niet aan de grote supermarktketens maar alleen aan de speciaalzaken en lokale groente- en fruitwinkels. In deze lokale winkels is kwaliteit nog altijd belangrijker dan de prijs’. Ze voegt trots toe dat ze een paar weken geleden de prijs voor de beste meloenen in de wacht hebben gesleept, uitgereikt door Sábor a Málaga. Deze organisatie valt onder Provinciale Staten van Málaga en richt zich op het promoten en versterken van de lokale agro-voedingsindustrie.
Het assortiment van Prados Ramos is inmiddels uitgebreid: paprika’s, tomaten, komkommers, aubergines en zelfs mango’s uit de streek. Maar de meloen blijft hun sterproduct. Geen hybride, fabrieksrijpe bol — maar een vrucht die met zorg wordt geselecteerd. ‘Proeven, ruiken, kijken. Altijd met de hand, altijd met aandacht’ voegt ze trots toe.
Natuurlijk mogen we ook een stuk suikermeloen proeven. De smaaksensatie is fantastisch: het sappige, zoete en zachte vruchtvlees smelt bijna in de mond. De perfecte balans van zoet en fris laat onze smaakpapillen dansen. We vragen Encarnita of dit ook de favoriete meloen van de familie is. Ze begint te lachen: ‘Iedereen heeft hier een andere voorkeur: er staan meestal wel meer dan twee soorten op tafel. Die luxe hebben we nou eenmaal!’
Melon de Carrizales
Net als in El Morche, heeft ook Alicante een zeer speciale variant op de suikermeloen (Piel de Sapo). De Melón de Carrizales is herkenbaar aan zijn ovale vorm en donkergroene, gespikkelde schil. Deze meloen onderscheidt zich door zijn ronde vorm en ruwe, lichtgroene schil, die geel kleurt wanneer de vrucht rijp is. Het vruchtvlees is stevig, heerlijk sappig en opvallend zoet. Lekker en gezond: hij zit boordevol vitamine C, A, enkele B-vitamines en mineralen zoals kalium en magnesium.
Duurzame teelt
De Carrizales meloen wordt op duurzame wijze geteeld in Las Salinas de Los Carrizales, een traditioneel landbouwgebied in de gemeente Elche, in de provincie Alicante. De vierhonderd lokale boeren gebruiken voor het telen van deze meloen traditionele irrigatiemethoden met water uit de rivier de Segura.
Ook zijn de teelttechnieken nog altijd onveranderd, zonder kunstmatige toevoegingen waardoor de meloen niet alleen zijn volle, aromatische smaak behoudt, maar ook zijn rijke voedingswaarde. De Carrizales meloen wordt dan ook alom geprezen om zijn kwaliteit, herkomst en eigenschappen. Het is dan ook niet verbazend dat de meloen overal terug te vinden is in de lokale gastronomie. Van frisse, exotische zomersalades, combinaties met hartige ingrediënten tot smoothies en desserts.
