Onlangs was ik een week op Mallorca, mijn laatste bezoek daarvoor aan het eiland zal twintig jaar geleden zijn geweest. Ik herinner me dat ik toen niet onder de indruk van de lokale wijnen was. Er waren in die tijd misschien 10 wijnmakerijen die wijn van gemiddelde kwaliteit van Franse druivensoorten als Cabernet Sauvignon en Chardonnay produceerden voor de niet erg kritische toeristen.
Maar tegenwoordig lijken er wel 100 wijnmakerijen op het eiland te zijn, in ieder restaurant zag ik andere namen op de wijnkaart. Niet alleen van nieuwe wijnproducenten, maar ook van Mallorcaanse druivensoorten die zo recent zijn herontdekt dat ze nog niet voorkomen op de lijsten van geautoriseerde druiven voor de twee belangrijkste herkomstgebieden op het eiland.
Tekst: Ronald Dorlas. Foto’s: bodega’s
D.O. Binissalem is het oudste herkomstgebied en is vooral bekend om de volle rode wijnen gemaakt van de Mantonegro druif. In de jaren 1990 is daar de D.O. Pla i Llevant (dat zich vertaalt als ‘vlak en oostelijk’) in het zuidoosten van het eiland bijgekomen. Daar is de belangrijkste druif de frisse, lichte Callet.
Beide wijndistricten produceren ook verfrissende, droge witte wijnen van de inheemse druif Moll of Prensal Blanc. Wijnen (van druivensoorten) die niet aan de regels van één van de Denominacións de Origen worden geclassificeerd als Vi de la Terra.
Huizen of wijn
De meeste Mallorcaanse wijn wordt op Mallorca zelf gedronken. De productie is laag en de wijnen zijn niet goedkoop (€15-€30). De grondprijzen zijn hoog door de grote vraag naar woningen van Noord-Europese vakantiegangers en pensionado’s en daar kan de wijnbouw moeilijk mee concurreren.
Maar deze nieuwe, welvarende inwoners vragen ook om betere restaurants en wijnen van hogere kwaliteit. En zij zijn vooral geïnteresseerde in de inheemse druivensoorten van Mallorca, vooral Callet, die beantwoorden aan de huidige trend van lichte en frisse rode wijn die licht gekoeld gedronken wordt.
Oud met smaak
Een van de oudste bodega’s op Mallorca is Ribas in Consell, die in 1771 begon wijn in bulk te verkopen. In de jaren 1980 begonnen zij onder leiding van Doña Concepción (afgekort Sió) de wijn zelf te bottelen. Haar dochter Maria-Antonia ging onderzoek doen naar bijna uitgestorven inheemse druivensoorten zoals Giró Ros en Gorgolassa.
Maria-Antonia vertelt: “Ik gebruik Gorgollasa graag voor rosados, want die geeft frisheid en elegantie. Voor wit vind ik Giró Ros ideaal, want die maakt de wijn rond en vult Prensal goed aan”.
Sió Blanc is een blend van Prensal Blanc, Giró Ros en Viognier met aroma’s van boter, honing en gekonfijte citrusvruchten. Sió (€21) is een blend van Mantonegro, Gorgollasa en Syrah met een krachtig en complex aroma van zwarte kersen, pruimen met een hints van nootmuskaat en kaneel.
Kippenwijn
Wijnmaker Francesc Grimalt heeft een sleutelrol gespeeld in het terugbrengen van de Callet druif op Mallorca. In 1994 begon hij met het aanplanten van Callet op Anima Negra bij Felanitx in het zuidoosten van Mallorca. In 2006 richtte hij samen met Sergio Caballero de bodega 4Kilos op. Op 40 hectare aan wijngaarden in het noorden en zuiden van Mallorca telen zij nu Callet, Mantonegro, Cabernet Sauvignon, Fogoneu, Merlot, Monastrell en Syrah.
In 2012 lanceerden zij een rode wijn, Gallinas & Focas (Kippen & Zeehonden) in samenwerking met de stichting Amadip Esment voor mensen met een geestelijke beperking. “Eén van hen verzon de naam voor de wijn, omdat kippen grappig zijn en zeehonden altijd klappen” vertelt Grimalt. Het is een wijn van 90% Mantonegro en 10% Syrah, hij is complex en aromatisch met een lange afdronk. Een deel van de verkoopopbrengst gaat nog steeds naar Amadip Esment. Verder maken zij 4Kilos, een rode wijn van 90% Callet en 10% Mantonegro en 12Volts, een rode wijn van Callet, Fogoneu, Syrah, Cabernet Sauvignon en Merlot.
Catalina Ribot van de wijnmakerij Galmés i Ribot is een van de belangrijkste voorvechters van inheemse druivensoorten: zij teelt Callet, Fogoneu, Prensall Blanc, Giró Ros en Gorgollassa. Som Blanc is gemaakt van Giró Blanc; Petit Som Negre is gemaakt van Cabernet Sauvignon, Callet, Fogoneu en Gorgolassa. Catalina experimenteert ook met druivensoorten die in Mallorca groeiden voor de phylloxera plaag van 1860: Escursar, Vinater Blanc, Vinater Negre en Argamussa. Som Pubil 2018 was de eerste wijn van 100% Escursar, het is een lichte rode wijn met aroma’s van rode kersen, framboos en aardse tonen van paddenstoelen; het doet denken aan een Gamay wijn uit de Beaujolais.
Beter zelf doen
Steeds meer druiventelers op Mallorca zijn zelf wijn gaan maken, in plaats van hun druiven te verkopen aan de grote producenten. Antonia Garau had een kleine wijngaard in Consell waar zij Mantonegro verbouwde. In 2004 ontstond bij de families Garau en Moray het idee een eigen wijnmakerij, Tianna Negre, te bouwen en wijngaarden bij te kopen. In 2007 maakten zij hun eerste wijn. Zij hebben nu 55 hectare wijngaarden, waar zij inheemse druiven telen: Mantonegro, Callet, Gorgollassa and Escurçac voor rode wijn en Moll of Prensal Blanc, Giró Ros en Moscatell de Frontignac voor wit.
Op het label van de Ses Nines wijnen zien we Antonia als kind touwtjespringen op het plein van Consell. Ses Nines is er in Blanc, Rosat of Negre, allen blends van inheemse en Franse druiven. The Sommelier Collection is de toplijn van Tianna Negre: Tianna Negre 1 is 100% Callet, Tianna Negre 2 is 100% Mantonegro en Tianna Negre 3 is 100% Escursac. Ook vermeldenswaardig is de Tianna TN5.2 Orange wine van Giró Ros.
Wijn en shampoo
Er zijn ook buitenlandse nieuwkomers, zoals Hans-Peter Schwarzkopf (van de shampoo), die in 1999 Finca Can Axartell nabij Pollença in het noordoosten van Mallorca als vakantiehuis kocht. Intussen heeft hij 34 hectare wijngaarden geplant, die organisch bewerkt worden. Er wordt vooral Callet, Mantonegro, Gorgolassa en Fogoneu voor rode wijn verbouwd; Prensal, Malvasia en Giró Ros voor witte wijn, en ook Franse druivensoorten als Moscatel, Merlot, Monastrell en Petit-Verdot. De wijnmakerij is gebouwd in een voormalige steengroeve, die plaats biedt aan een gebouw van 4 verdiepingen met een volledig door zwaartekracht gedreven systeem (zonder pompen) voor wijnproductie.
Can Axartell maakt 3 reeksen van wijnen: wijnen voor alledag: Can Axartell in Blanco, Rosado en Tinto, allen blends van inheemse en Franse druiven. Dan volgen de gastronomische wijnen (specifiek voor bij de maaltijd): Corum, een witte wijn van Malvasia de Banyalbufar (een inheemse Malvasia kloon), Aurorum is een rosé van Merlot, de rode Terrum is van Callet, en Ventum is een blend van Merlot, Syrah en Callet. Tenslotte zijn er Special editions: The Artist van Mantonegro en Syrah; Gorgollasa is 100% die druif; Amber Macerat is 100% Prensal Blanc.
Zoals gezegd wordt de meeste Mallorcaanse wijn op Mallorca gedronken, maar u kunt ze op het vasteland ook in toenemende vinden in de wijnspeciaalzaken en online bij Bodeboca, Vivino en Decantolo. Maar een weekje naar Mallorca is alleen al voor de wijnen ook zeker de moeite waard!