Toen Maarten Erasmus zijn nieuwe huis in de Valle Lecrín bekeek, kreeg hij van de eigenaar tassen vol sinaasappels mee: “deel ze uit aan je familie en vrienden, ze zijn heerlijk!” Ze waren zo smakelijk dat hij twee jaar later besloot ze met duizenden kilo’s tegelijk naar Nederland te vervoeren. De citrusvruchten, die tot dan toe aan de bomen bleven hangen omdat ze niet genoeg geld opleverden, blijken in Nederland en België in zeer goede smaak te vallen.
We treffen elkaar op het dorpspleintje, met sinaasappelbomen natuurlijk, van Nigüeles (Granada). Terwijl we koffie bestellen is Maarten nog druk aan de telefoon: de plaatselijke coöperatie heeft de lading sinaasappels in open dozen geleverd, zo kunnen ze binnen Nederland niet naar de diverse adressen vervoerd worden.
“Ze hebben de juiste dozen natuurlijk gewoon vooraf van ons gekregen. Maar dit is een puntje waar ik wel vaker tegenaan loop. Spanjaarden zijn zeer goed in improviseren én harde werkers, efficiënte organisatie en vooruit kijken is echter niet hun sterke punt” lacht Maarten.
Bomen als buren
Maarten woont met zijn vrouw Selma op een finca op ongeveer 10 kilometer van het duizend inwoners tellende dorpje Nigüeles. Net als zoveel Nederlanders tegenwoordig voelden ze zich niet meer thuis in Nederland en besloten in 2022 het land te verlaten.
“We huurden een appartement aan de kust en gingen op zoek naar de perfecte plek. We kwamen in de Valle Lecrín terecht, vlak bij de Alpujarras en de stad Granada. Een finca op 1.700 meter hoogte, met duizenden meters grond, een slechte toegangsweg en de dichtstbijzijnde buren op een kwartier rijden. Als je het rationeel bekijkt misschien niet de meest voor de hand liggende plek, maar het voelde gewoon goed.”
Het enige plan dat ze hadden was het opknappen van de finca. Maar die zakken vol sinaasappels die ze hadden uitgedeeld, hadden blijkbaar een zaadje in Maartens’ hoofd geplant. “We zagen overal de sinaasappels gewoon op de grond liggen en vroegen de boeren waarom dat was. Het bleek niet lonend te zijn om ze te plukken, de handelaren betaalden een te lage prijs. Een jarenlange traditie dreigde verloren te gaan” vertelt Maarten. En zonder ook maar enig idee te hebben van wat er zou kunnen gebeuren plaatste hij een oproep op Linkedin: Te koop, sinaasappels uit ons dorp. Die publicatie ging viraal, 1,3 miljoen mensen zagen ‘m en de reacties waren overweldigend. Er was werk aan de winkel.
En ineens handel je in sinaasappels
“Ik dacht eerst maar eens even te kijken of er belangstelling is. Ik had al wel contact met de coöperaties hier, maar heel concrete plannen waren er nog niet. Dus toen moest ik aan de slag: transport, distributie, een financieel plaatje en natuurlijk de sinaasappels regelen.”
De eerste coöperatie waar Erasmus al een tijdje mee in gesprek was deed moeilijk, de plukmachine was kapot en het was allemaal maar lastig. De andere coöperatie zag de kansen die een nieuwe markt in Nederland bood en sloot de deal met Maarten.
Alle sinaasappels worden met de hand geplukt, in (gesloten) dozen van 10 kilo gedaan en vervolgens elke week door een transportbedrijf uit het dorp naar Nederland vervoerd. Daar werden ze in eerste instantie door een vrijwilligersorganisatie verder het land in gestuurd maar dit jaar heeft Maarten zelf een magazijn voor de opslag en distributie. Een deel van de oogst gaat direct naar diverse winkels in het hele land.
Een ander deel gaat naar particulieren die via de website hun bestelling doen. “Daar zitten clubs of hele straten bij. En dat is het leuke aan dit hele verhaal, niet alleen de gemeenschap hier heeft baat bij de export. In Nederland en België komen mensen samen om de levering te verdelen. En dat is een moment dat ze weer even contact hebben, een kopje koffie drinken en verhalen uitwisselen” glundert Maarten.
Ach, waarom niet
Het eerste jaar gingen er 20.000 kilo sinaasappels, en citroenen, naar Nederland. Op dit moment is de pluk weer in volle gang en Maarten verwacht dit jaar 80.000 kilo te exporteren. In de Valle Lecrín staan echter niet alleen sinaasappelbomen, er worden ook olijven verbouwd. En ook daar krijgen boeren geen eerlijke prijs voor. Kleine moeite dus om de olijfolie ook in Nederland en Spanje te verkopen.
De oogst die naar de ecologische winkels gaat heeft het officiële eco-certificaat. Voor veel boeren is dat echter een te dure en arbeidsintensieve procedure. “We doen altijd een check van de boomgaarden om zeker te weten dat er geen pesticiden worden gebruikt. En natuurlijk worden de citrusvruchten niet van een waslaag voorzien of in een verfbad ondergedompeld. “De oranje en gele kleuren komen van de zon, daarom is de smaak ook optimaal” aldus Maarten. “Het nadeel is wel dat als je deze eenmaal geproefd hebt, je nooit weer sinaasappels uit de supermarkt wilt.”
Goed voorbeeld doet volgen?
Het succesverhaal van Maarten Erasmus stopt niet bij de export van lokale producten. Zijn initiatief werd opgemerkt door professor Bob de Wit van de Universiteit Nijenrode en daardoor werd hij werd gevraagd te spreken op het MVO 2024 congres voor ondernemers die zich in het buitenland willen vestigen. De organisator van dit congres, Pim van Rijswijk, zei in een podcast dat Maarten iedereen die in Andalusië een onderneming wilde opzetten een handje zou helpen.
“Ik stond even met mijn mond vol tanden maar ook hier kwamen weer zeer enthousiaste reacties op. Ik heb inmiddels twee ‘Handelsmissie Andalusië’ vakanties georganiseerd. Geïnteresseerde ondernemers maken kennis met de mensen hier, horen de verhalen van professionals op het gebied van bijvoorbeeld belastingen en erfrecht maar genieten ook van de lokale gastronomie en krijgen een lesje Spaans. Kortom, een paar intensieve dagen waarin ze een goed beeld krijgen van wat de mogelijkheden zijn.”
Trotse boeren
Volgens Maarten zijn er op dit moment twee stromingen in de wereld. De ene die keihard voor het grote geld gaat, kost wat kost, en individualistisch is. En de andere, wat minder schreeuwerig aanwezig, gaat om de mens en de gemeenschap.
“Mijn project spreekt mensen aan juist omdat het om eerlijk en prettig met elkaar omgaan gaat. Kwaliteit, van leven en van wat je eet staan centraal. Ik krijg regelmatig foto’s en recepten van de meest heerlijke gerechten die mensen met de sinaasappels van hier maken. En als ik dat dan laat zien aan de telers hier zijn ze trots, op hun product en hun traditie in de landbouw. Ik ben blij dat ik daar een steentje aan kan bijdragen” sluit hij af.
