Wandelend door een dorp of stad kom je ze overal tegen: beschilderde tegels. Groot of klein, met de naam van een huis of met afbeeldingen van oude ambachten of heiligen. Ze zijn niet uit het Spaanse straatbeeld weg te denken. Het beschilderen van deze tegels is een vak apart. Pablo Romero heeft vele van deze grote ‘murales’ op zijn naam staan, we nemen een kijkje in zijn atelier.
Tekst & foto’s: Maria Kupers
Pablo woont en werkt in één van de schattige huisjes aan de Paseo de Sancha in Málaga. In de hal staan kasten vol beschilderd aardewerk en op een tafel staat een ontwerp voor één van de meest typische tegels van Andalusië: een afbeelding van een heilige, omgeven door een brede rand vol mooie krullen.
Zijn atelier is een feest voor het oog. Overal staan potjes met kleurige poeders, er liggen tegels met diverse testkleuren en er staan diverse ontwerpen tegen de muur. Eén wand is volledig in gebruik voor zijn nieuwste werk, een tegelmuur van twee bij twee meter.
Nauwkeurig werkje
Bij die wand is goed te zien hoe Pablo te werk gaat. Naast de tegels hangen tekeningen die keurig onderverdeeld zijn in vakjes en de originele afbeelding. Er omheen staan potjes verf en diverse tegels waarop diverse tinten te zien zijn. Eén van de tekeningen zit vol kleine gaatjes. “Als ik tevreden ben over het ontwerp op papier ga ik aan de slag met een naald, langs alle lijnen. Een precies werkje inderdaad. Die ‘geprikte’ versie plak ik daarna op de tegels en ga er dan lichtjes met een kwast met poeder overheen. Zo komt het ontwerp perfect op de tegels en is het eigenlijk een kwestie van de lijntjes inkleuren” vertelt de kunstenaar.
Oud ambacht
Pablo studeerde architectuur in Sevilla. Toen er bij de voorbereidingen van de Expo in Sevilla (1992) mensen gevraagd werden om te helpen met het beschilderen van diverse objecten, meldde hij zich aan. “Ik heb mijn hele leven getekend, dit was iets nieuws dat me meteen aansprak. In principe kun je de techniek van het beschilderen van aardewerk in een dag leren, de trucjes moet je daarna zelf ontdekken. Er was in die tijd geen enkele opleiding op dat gebied en andere ‘ceramistas’ deelden niet graag hun kennis. Tegenwoordig kun je het vak kiezen op de Faculteit Schone Kunsten (Bellas Artes) bij de studierichting toegepaste kunst” vertelt Pablo.
Fleurige traditie
Vanaf het moment dat er pigmenten werden ontdekt, heeft de mens aardewerk beschilderd. Bij opgravingen worden nog regelmatig resten van versierd servies gevonden. Maar niet alleen borden, bekers en tegels werden van een fleurig ontwerp voorzien.
In Málaga zie je op daken van oude huizen nog steeds, de voor deze regio typerende, groen geglazuurde dakpannen liggen. En om het onderste deel van muren te beschermen tegen vocht werden tegels gebruikt en ook die werden beschilderd.
Die ‘zócalos’ werden soms voorzien van heel simpele patronen maar er waren ook mensen die er een heel kunstwerk van maakten. Al dat werk werd door de ‘ceramistas’ gedaan.
“Huizen zijn tegenwoordig helemaal wit en glad, zonder enkele vorm van franje. Bovendien kun je nu veel voordeliger tegels met diverse motieven bij de groothandel kopen. Vooral in de landen rondom de Middellandse Zee staan veel tegelfabrieken. Toch zal de behoefte aan iets origineels dat met de hand gemaakt is nooit helemaal verdwijnen. Een mooie schaal of een tegel met een tekening van iets persoonlijks blijft van alle tijden” aldus Pablo.
Luxe borden
Er mag dan minder vraag zijn naar beschilderde tegels, andere soorten beschilderd aardwerk worden steeds geliefder. De duurdere restaurants serveren hun gerechten liever op handgemaakte borden dan op het standaardservies uit de fabriek. “Mijn nichtje maakt hele serviezen en is onlangs begonnen met het maken van sieraden van aardewerk. Dat is een trend die overgewaaid is uit de Algarve en die jonge kunstenaars de mogelijkheid geeft de kost te verdienen.”
Te rustiek?
Natuurlijk zijn overal in het huis van Pablo zijn kunstwerken te zien. De treden van de trappetjes, de muren van de keuken en woonkamer zijn voorzien van gekleurde tegels. Ze passen prima bij de prachtige houten meubels, een rustieke sfeer. “Deze stijl hoort van oudsher bij Andalusië. Ik had vroeger heel veel klanten in Marbella, mensen wilden allemaal hun stempel zetten op hun villa’s. Er was zelfs een jaarlijkse keramiekbeurs. Toen Jesús Gil burgemeester werd schafte hij de beurs af. Hij vond keramiek niet modern genoeg en het paste niet in het plaatje van ‘rijk Marbella’ dat hij voor ogen had” vertelt Pablo.
Verkeerd geplakt
Pablo Romero werkt in opdracht van particulieren, kerkgenootschappen en gemeentes. Tegels en tegelwanden ter versiering of ter herinnering aan een speciaal moment. Het is hem wel eens gebeurd dat hij ergens liep en zijn eigen werk tegenkwam, maar niet helemaal zoals het bedoeld was. “De grotere ‘murales’ bestaan uit honderden tegels, als je even niet oplet plak je een tegel waar die niet hoort. Laten we dat dan ook maar als handwerk beschouwen” lacht Pablo.
Instagram: ceramicapabloromero
