Als u een Spaanse rode wijn drinkt, is er een grote kans dat u Tempranillo in het glas heeft. Tempranillo is van oudsher de belangrijkste rode wijndruif van Spanje. Het is de druif waarvan Spanje’s bekendste rode wijnen worden gemaakt in La Rioja en Ribera del Duero. In Portugal is het een belangrijke druif in port. Tempranillo wordt in veel gebieden in Spanje en Portugal verbouwd onder verschillende namen. Vega Sicilia uit Ribera del Duero is Spanje’s beroemdste en duurste wijn, gemaakt van Tinto Fino. De belangrijkste druif voor port is Tinta Roriz of Aragonez. In Toro is de belangrijkste druif de Tinto de Toro. Valdepeñas en La Mancha zijn trots op hun Cencibel; Penedes houdt vast aan de Ull de Llebre. En zo gaat het maar door van provincie tot provincie, altijd een prachtige rode druif, altijd een andere naam: Tinto Madrid, Grenache de Logrono, Tinto de la Rioja, Tinto del País, Jacivera, Tempranilla, Tinto de Santiago – het is allemaal Tempranillo.
Tekst: Ronald Dorlas
De wereld over
Sinds de jaren tachtig van de vorige eeuw maakt de Tempranillo ook een internationale carrière. Toen de Spaanse wijnbouw in de jaren 1980, onder invloed van de ‘flying winemakers’ is gaan moderniseren, hebben Spaanse wijnen en de Tempranillo aan internationale faam gewonnen. In de periode van 2000 tot 2010 was Tempranillo de druif met de meeste nieuwe aanplant in de wereld met 140.000 hectare nieuwe aanplant. Tempranillo wordt verbouwd in o.a. Argentinië, Californië en vooral in Australië is men vol in de Tempranillo gegaan; de aanplant groeide er van 41 hectare in 2000 tot 476 hectare in 2010. In 2015 was Tempranillo de derde meest aangeplante wijndruif ter wereld met 231.000 hectare waarvan nog altijd 88% in Spanje.
“Vroegertje”
Tempranillo dankt zijn naam aan het feit dat hij vroeg rijp is (eerder dan andere Spaanse rode druiven); Tempranillo is het verklein woord van temprano = vroeg. Tempranillo gedijt het best op grote hoogte. De zuren, die elegantie geven, ontwikkelen zich het best in een koel klimaat, maar voor een dikke schil, die de diepe kleur levert, en de suikers is een heet klimaat het best. Deze schijnbare tegenpolen worden optimaal verenigd in de hoge heuvels van Ribera del Duero waar de dagen warm zijn, maar de nachten erg koud.
Uiteenlopende wijnen
Tempranillo wijn heeft een diepe robijnrode kleur. Tempranillo is een vrij neutrale duif met weinig zuur en tannine, maar veel fruit. Een 100% Tempranillo wijn uit Toro of Cigales kan het best jong gedronken worden (Joven of Crianza), dan is hij ongecompliceerd, soepel en fruitig met kersen en aardbeien aroma’s. In Ribera del Duero wordt Tempranillo vaak gemengd met 5%-10% Cabernet Sauvignon of Merlot, wat de wijn rijpingspotentieel geeft, alsmede structuur en complexiteit. Een Gran Reserva uit Ribera del Duero kan gemakkelijk 30 jaar bewaard worden. In La Rioja wordt Tempranillo gemengd met Garnacha, Mazuela en Graciano voor een hogere zuurgraad, elegantie en lichtere kleur. Deze wijnen lenen zich uitstekend voor rijping op Amerikaans eikenhouten vaten en krijgen aroma’s van cassis, pruimen, tabak/leer, kruiden en vanille (het laatste uit het Amerikaans eikenhout) met een rijke, volle mondstructuur en zachte, rijpe tannine.
In Australië wordt Tempranillo gemengd met Shyraz en Grenache, wat de wijn een diepe kleur geeft, aroma’s van bramen en zwarte bessen met een klein pepertje; de rijpere wijnen ontwikkelen aroma’s van cacao; in de mond zijn ze vol en fruitig met soepele tannine.
Wijn en spijs combinaties
Tempranillo wijnen combineren goed met de Spaanse keuken. Een jonge Joven of Crianza wijn gaat goed samen met gedroogde ham, manchego kaas of tapas. Een rijpere Reserva of Gran Reserva combineert goed met gestoofd wild, salchichón, chorizo, kruidig gegrild vlees of gebraden lam. Maar Tempranillo kan ook goed gedronken bij (niet te scherpe) Indiase schotels of bij zachte, romige kaas zoals een rijpe Brie.
Beroemde en aanbevolen Tempranillo wijnen:
- Uit Ribera del Duero: Vega Sicilia Unico, Pingus, Pedrosa Gran Reserva, Bodega Mauro Vendimia Seleccionada;
- Uit La Rioja: Artadi Pagos Viejos, Marqués de Grinon, Marqués de Murrieta, Muga Reserva Especial, Roda II Reserva:
- Uit Navarra: Chivite Gran Feudo Viñas Vieja Reserva, Guelbenzu Tinto, Ochoa Crianza;
- Uit Penedès: Albet I Noya
- Uit Somontano: Viñas del Vero
- Uit Portugal: Quinta dos Carvalhais D?o Tinto Roriz, Cortes de Cima Alantejo Aragonez;
- Uit Argentinië: Anubis, Salentein,
- Uit Australië: Sons of Eden Selene, Angelicus, The Hedonist, Landaire, Ess & See
