Als je het over kleur in Spanje hebt denk je waarschijnlijk meteen aan de intens blauwe lucht en de vrolijk gekleurde tegels. België en Nederland zijn niet zo kleurrijk, zijn we saaie volken? Wat heeft kleur met cultuur te maken? En wie bepaalt eigenlijk wat de modekleur van het moment is? En waarom zijn er geen felgele waterkokers? Judith van Vliet van The Color Authority heeft het antwoord op onze vragen.
“Nou saai, ik zou niet willen zeggen dat Nederlanders en Belgen saai zijn” lacht Judith. “Maar als het om kleuren in huis gaat zijn we de afgelopen decennia wel wat vlakker geworden. Van het oranje, groen en bruin van de huiskamers in de jaren zeventig zijn we naar wit of andere niet veel in het oog springende kleuren gegaan. Maar dat zie je overal ter wereld, alles begint een beetje hetzelfde te worden.”
Vrolijk praatje of suffe groet?
Kleuren hebben invloed op ons humeur, de manier waarop we naar iemand kijken maar ook op wat we kopen. Vaak hebben we het niet eens in de gaten maar fabrikanten van allerlei producten weten heel goed dat een product kan floppen als het volgens het gevoel van de consument niet de juiste kleur heeft. De eerste indruk is belangrijk. “Let maar eens op hoe mensen je benaderen als je een bepaalde kleur kleding aanhebt: de reactie is anders als je een zwarte trui draagt dan als die feloranje is. Dat geldt ook voor het gebruik van kleuren in ruimtes. Ik was laatst in een vergaderzaal die helemaal rood was geschilderd, een kleur die mensen activeert, de hartslag gaat omhoog en de kans op een conflict is dan ook wat groter.”
Judith werkt als consultant voor diverse opdrachtgevers en is spreker op internationale congressen over (product)design. Haar wereld draait om kleur. Haar carrière begon bij Kawasaki Motors Europe, als Product Planning Specialist was ze verantwoordelijk voor trend en kleuronderzoek. “Toen ik op de Europese Conferentie van de Color Marketing Group was, wist ik dat kleur mijn ‘ding’ was” vertelt Judith.
Jouw lievelingskleur
Kleurvoorkeuren zijn persoonlijk en kunnen zelfs van het moment afhangen. Maar er zijn voorkeuren die cultureel bepaald zijn. “Groen is de kleur van de Islam, iets om rekening mee te houden als je een kleur voor die doelgroep kiest. Wij noorderlingen vinden Spanje vanwege de beschilderde tegels, de intense kleur van citrusvruchten en knalroze bougainville best kleurrijk maar ik sprak onlangs iemand uit Mexico en die vond het hier allemaal een beetje saai op kleurgebied. Daar zijn felroze, rood en oranje zowel binnen als buiten de meest gebruikte kleuren.”
Elke kleur heeft honderden tinten, olijfgroen geeft een ander gevoel dan appelgroen. Toch kun je wel zeggen dat een bepaalde kleur bij mensen een associatie oproept. Groen staat bijvoorbeeld voor natuur en groei. Oranje voor warmte en creativiteit, bruin voor veiligheid en stabiliteit en grijs voor neutraal. “Geel en paars zijn de enige kleuren waar mensen sterke reacties op hebben, het is haat of liefde. In de theaters in Italië wordt geen paars gebruikt, dat zou ongeluk brengen” vertelt Judith.
Niet van dat neutrale!
Kleur is overal, we kiezen zelf voor de kleuren in ons huis en die van onze kleding. Maar ook daar worden we eigenlijk altijd beïnvloed door wat er in de winkels ligt. “Je ziet nu heel erg de trend om natuurlijke materialen zoals hout en steen te gebruiken. En daar wordt dan vaak de kleur wit bij gekozen, alsof bijvoorbeeld groen en terra-kleuren niet ook een natuurlijke uitstraling hebben. Het is allemaal zo gedempt, het mag niet opvallen. Als je je huis wilt verkopen dan zal een makelaar vrijwel altijd zeggen dat je wel even alles wit moet schilderen, daar stoort niemand zich aan. Ik zeg altijd dat je lekker moet gaan experimenteren, een muurtje verven duurt maar een paar uur. Begin met de wc en ga lekker los!”
De trend in kleur wordt bepaald door trendwatchers en die kijken naar allerlei omstandigheden in de wereld. Volgens de Amerikaanse kleurexperts is de kleur van dit jaar een lichtbruine kleur die wat op cappuccino lijkt. “Een dergelijke kleur zagen we ook in de Covid-tijd, hij staat voor warmte en omhelzingen. Het verbaast me eerlijk gezegd niet zo dat men daar in Amerika nu behoefte aan heeft” lacht Judith. “In Europa hebben we gekozen voor indigo, de diepblauwe kleur vertegenwoordigt vertrouwen en ontdekking.”
Felgele waterkoker?
De kleuren die op dit moment ‘in de mode’ zijn zie je vooral terug in het interieur en in kleding. Maar hoe zit het met de kleuren die voor producten worden gekozen? “De meeste fabrikanten denken na over kleurgebruik, bij auto’s zie je wel modekleuren maar bij heel veel andere producten gaat het vooral om welke kleur de consument associeert met dat specifieke product. Bij de producten van Apple bijvoorbeeld zul je niet snel een lichtbruine kleur zien. Hun hele stijl is wit en metaal, een combinatie die eenvoud, moderniteit en technologie vertegenwoordigt.
Voor Braun heb ik een kleurenpalet ontwikkeld met bruine, blauwe, rode en gele kleuren, voor elke prijsklasse een andere tint van die kleur maar in zijn totaal wel herkenbaar als merk. Daarbij heb ik ook rekening gehouden met het materiaal, een kleur ziet er anders uit op plastic dan op metaal of op een stof” vertelt Judith.
En dat is dan nog niet alles waar een kleurenexpert rekening mee houdt. Voor een fabrikant van waterkokers moest Judith een speciale kleur verzinnen voor de Britse markt. “In Europa wordt een waterkoker één of twee keer per dag gebruikt. In Groot-Brittannië drinkt men per dag liters thee, je wilt niet dat er na een week al een hele kalklaag zichtbaar is. We hebben voor hen mintgroen gekozen.”
Je bepaalt het zelf
Afgezien van het feit dat je tot op zekere hoogte afhankelijk bent van welke kleuren er op de markt zijn (je kunt je eigen kleding naaien en verf laten mengen) blijkt dat je voorkeur voor bepaalde kleuren ook afhangt van het moment.
“Je kunt soms om voor jou onverklaarbare redenen bijvoorbeeld ineens groen in je huis willen. Dat kan een teken zijn dat je behoefte hebt aan de energie van de natuur, aan groei” vertelt Judith. “Ik heb onlangs mijn gele bank weg moeten doen, te oud en vol vlekken. Nu heb ik een andere kleur en ik kan er niet aan wennen. Ik moét echt geel en oranje tinten in mijn huis hebben, misschien moet ik er toch maar een kleedje over gooien.”
