Ooit gehoord van horchata? Een zoet, romig en melkachtig drankje. Vooral bekend uit Valencia maar sinds jaar en dag ook in iedere supermarkt in Spanje te vinden. Horchata wordt gemaakt van de chufa oftewel aardamandel of tijgernoot. Laat de chufa nou niets met noten te maken hebben, want het is een knolletje en groeit aan de wortels van de knolcyperus.
Van chufa tot horchata
Chufas zijn al eeuwen oud en afkomstig uit Afrika. De Moren brachten ze in de achtste eeuw naar Spanje en tot op de dag van vandaag worden ze nog steeds in de regio Valencia geteeld.
Om horchata te maken worden de chufas eerst geoogst en daarna gedroogd. Na het drogen worden ze gewassen om zand en stenen te verwijderen. Dan volgt er nog een periode van drogen, zo’n drie maanden. In deze droogperiode wordt een deel van het zetmeel in het knolletje omgezet in suiker. Daarna worden ze gemalen, water en kaneel toegevoegd, gefilterd en als laatste de suiker toegevoegd.
Voedingsvezelbommetjes
Chufas hebben een licht zoete en nootachtige smaak en zijn hartstikke gezond. Ze zitten naaast vitaminen en mineralen namelijk bomvol vezels die ervoor zorgen dat de bloedsuikerspiegel stabiel blijft, voor een goede stoelgang en je langer een verzadigd gevoel hebt.
Overigens zien de boeren dit helemaal niet als een oergezond product, maar als een vervelend onkruid dat woekert tussen, bijvoorbeeld, de aardappelgewassen.
Amandelen en pinda’s
Inmiddels weten we ook dat er meerdere varianten zijn van horchata. In de provincie Málaga komen we, na enig zoeken op internet en rondvragen, uit bij de Patisserie en broodbakkerij ‘Claudio’ in het dorpje Riogordo, ten oosten van Málaga.
We rijden in een half uurtje van de kust naar het bergdorp. Als we het dorpje binnenrijden vragen we aan de eerste de beste dorpeling waar de bakkerij van Claudio is. De man op leeftijd vraagt lachend of we soms voor de horchata komen en wijst ons enthousiast de weg.
We gaan de bakkerij binnen en meteen loopt het water in de mond bij het zien van alle gebakjes en de geur van versgebakken brood. De eigenaar Claudio komt ons tegemoet met een bakplaat vol donuts en bevestigt: woensdag is donut-dag. Claudio en zijn zoon Ernesto nemen ons mee naar de bakkerij en laten de machines zien voor de productie van de horchata.
Stuk goedkoper met pinda’s
Claudio: ‘Van oorsprong werd in deze streek de horchata gemaakt van amandelen. Dat is niet zo vreemd, omdat hier namelijk geen chufa’s groeien en we ons in een streek bevinden die rijk is aan amandelen en olijven. Tijdens de burgeroorlog waren de amandelen onbetaalbaar geworden en kwam iemand op het idee om in plaats daarvan pinda’s te gebruiken, die veel goedkoper waren. Zo is de horchata van hoofdingrediënt amandelen naar pinda’s veranderd, tot op de dag van vandaag.
De horchata wordt in deze dorpen vooral gedronken tijdens de Feria (dorpsfeesten) en de warme zomermaanden. We vragen Claudio waarom zij, als bakkerij, het zijn gaan produceren. ‘De dorpelingen hadden de gewoonte om zelf horchata te maken. Maar door tijdgebrek en gemak kwam de vraag steeds vaker bij ons terecht en zijn we begonnen met de productie ervan,’ legt hij uit en voegt toe dat ze dit jaar zo’n drieduizend liter hebben geproduceerd.
Roosteren is een kunst apart
Het lijkt een eenvoudig recept, maar volgens zoon Ernesto gaat het om de uitvoering ervan. ‘Het meest belangrijke werk is het roosteren van de pinda’s. Hiermee geven we de horchata de perfecte geroosterde smaak, vertelt hij. Ze mogen niet te donker geroosterd zijn, want dan wordt het drankje te donker van kleur, maar ook niet te licht, want dan blijft het bijna wit. Daarna worden de pinda’s fijngemalen en gezeefd, “zodat er geen ‘zurrapita’ (residu) achterblijft.” Naast pinda’s bevat het slechts drie andere ingrediënten: water, kaneel en suiker. De verhoudingen zijn precies goed om het drankje smaakvol en romig te maken, zonder dat het te zoet of te zwaar wordt.
Beroemd drankje
Omdat de horchata geen conserveermiddelen bevat, wordt het na bereiding diepgevroren om de houdbaarheid te verlengen. Claudio: ‘Klanten nemen het meestal bevroren mee. Na het ontdooien is het nog vier dagen houdbaar.
Tijdens de warme zomermaanden staan er vaak lange rijen om een glas granizado de horchata de cacahuete’ (schaafijs van horchata) te kopen. Onze klanten komen vooral uit het dorp en de omliggende dorpen en zowel bij de jongeren als de ouderen is het populair. Maar inmiddels hebben we ook klanten uit de provincie Málaga, zoals Fuengirola en Torremolinos.
Hemels genot
Het dorp is inmiddels beroemd om de horchata de cacahuete (pinda–horchata) van Claudio. Nu willen we graag nog proeven of het die roem daadwerkelijk verdient. We krijgen een glas ijskoude Horchata aangeboden. We proeven het ijskoude drankje, de romige textuur met de smaak van kaneel en geroosterde pinda’s. Een hemels genot! Voor ons mag de zomer (temperatuur) aanhouden, want dit drankje geeft je nieuwe energie en laat je goed afkoelen!
