De benaming ‘Moeder Aarde’ is niet voor niets ontstaan: ze zorgt voor ons. Zonder alles wat de aarde voortbrengt zou de mens niet kunnen bestaan. De Nederlandse stichting Commonland steunt de Spaanse vereniging AlVelAl in de regio Altiplano bij de uitvoering van een groot project om woestijnvorming tegen te gaan, landbouwgrond weer gezond te maken en gemeenschappen op het platteland sociaal en economisch duurzaam te maken.
De Altiplano is een gebied van een miljoen hectare dat ligt in de provincies Almería, Granada en Murcía. Eén van de meest bekende plaatsen in deze regio is Guadix, tot op de dag van vandaag leeft een deel van de bevolking in eeuwenoude grotwoningen. Er valt niet veel regen maar het is ook nog geen woestijngebied.
Men leefde er voornamelijk van het verbouwen van graan en gras voor het maken van manden en stoelzittingen. Door de komst van synthetische materialen en goedkopere graanproducenten uit andere landen was de landbouw niet meer echt rendabel. Daarnaast heeft het gebruik van chemische middelen en zwaar landbouwmaterieel de grond enorm verarmd en erosie is een groot probleem. Vele mensen trokken weg uit het gebied, op zoek naar andere manieren om de kost te verdienen.
Handdoek niet in de ring
Toch zijn er mensen die zich met hart en ziel inzetten om het landschap veerkrachtiger te maken. De Spaanse vereniging AlVelAl, in 2014 nog bestaande uit dertig boeren, probeerde de landbouw en de lokale economie nieuw leven in te blazen. Hun initiatief werd opgemerkt door de Nederlandse Stichting Commonland en samen ontwikkelden ze een project met een termijn van twintig jaar. Commonland steunt met een financiële bijdrage en kennis. De basis van dit project zijn de 4Returns: sociale waarde, natuurlijke waarde, financiële waarde en inspiratie of hoop.
Concepten die een gebied en dus de gemeenschap daar weer waarde geven en vooral hoop en inspiratie. Deze principes worden inmiddels in projecten wereldwijd toegepast en overal met het beoogde resultaat. In Spanje heeft Commonland inmiddels acht verschillende locaties waar mensen samenwerken om het landschap te herstellen. Het is de bedoeling een grote groene corredor te creëren, in eerste instantie in het zuidoostelijke deel van Spanje maar daarna ook richting Portugal.
Blij
In de tien jaar dat beide organisaties samenwerken is het aantal aangesloten boeren gegroeid tot 555. De betrokken gemeentes zijn blij met het project, het betekent dat er weer leven in de brouwerij komt. Er is weer hoop voor de inwoners, ze kunnen beter in hun levensonderhoud voorzien en dat komt de sociale samenhang ten goede.Bovendien zien ze hoe de natuur zich herstelt. Dat herstel gaat langzaam, de 240.000 bomen die geplant zijn groeien niet snel vanwege het gebrek aan water, maar uit onderzoek van de Universiteit van Almeria blijkt wel dat de toegepaste technieken in de regeneratieve landbouw er al voor gezorgd hebben dat er weer natuurlijke voedingstoffen in de aarde zitten.
Ook de provinciale overheden zijn blij. Er is al een Europese norm voor natuurherstel maar vanaf 2026 zijn alle overheden verplicht een project op te stellen en uit te voeren om de natuur in stand te houden. De Junta de Andalucía en de regering van Murcía zijn verantwoordelijk voor de natuurparken en hebben in de Altiplano maar al te graag de poorten geopend voor de projecten van Commonland/AlVelAl.
Logische investering
Willem Ferweda is de grondlegger van Commonland. In een artikel in het Amerikaanse tijdschrift Forbes vertelt hij over de andere manier om naar de natuur te kijken. Volgens hem is investeren in landschap de meest logische investering. De mens kan immers niet zonder water, lucht en eten en het is ook de natuur die ons van de materialen om te kunnen wonen, ons te verwarmen en te kleden voorziet.
Hij pleit voor een holistische aanpak om al deze voorzieningen in stand te kunnen houden. Niet de grote bedrijven die hier en daar een boom planten om ‘iets terug te doen’ en dat in hun jaarverslagen voor de aandeelhouders te zetten, maar daadwerkelijk de gemeenschap ter plekke verantwoordelijk maken voor hun omgeving. Niet voor veel geld een stukje van de rivier schoonmaken terwijl de hele omgeving vervuild is. Nu investeren in duurzaam en holistisch natuurherstel betekent volgens hem dat de mensheid beter voorbereid is op de klimaatveranderingen.
Spaanse natuur
Volgens Kyra van den Hil, Landscape Developer bij Commonland, is Spanje een fantastisch land om deze projecten te doen. “Een heel groot deel van het land bestaat uit landbouwgebied en natuur. In de Nationale Parken gelden strenge regels over wat wel en niet mag, Spanje ziet duidelijk het belang van natuurbehoud in. En wat ons opvalt in de lokale projecten van AlVelAl is dat de hele gemeenschap wordt meegenomen in het beslissingsproces” sluit Kyra af.
