In deze editie van de ESpecial Sessies wijken we even van het bekende format af, het zijn per slot van rekening speciale maanden. Elke cultuur heeft zo zijn eigen tradities als het om de feestdagen gaat. Hoe doe je dat als je in een ander land woont? Hou je aan de gewoonten van je vaderland vast, gooi je die overboord of maak je een leuke mix van nieuwe tradities?
We vroegen drie lezers naar hun gedachten en plannen voor de feestdagen. Niet voldoende voor een wetenschappelijke conclusie maar het lijkt erop dat Nederlanders en Belgen die hier wonen het beste uit beide culturen hebben samengevoegd tot hun eigen versie van Kerst en Oud en Nieuw.
Tekst: Maria Kupers
De Belgische yoga-instructeur Inez Lenière López woont inmiddels 15 jaar in Cómpeta. Samen met haar Spaanse man Enmanuel López heeft ze inmiddels haar eigen tradities ontwikkeld. “Op zich zijn er niet heel veel verschillen tussen België en Spanje. Kerstavond is in beide landen het belangrijkste moment, de familie eet samen en daarna gaan we naar de nachtmis.
De ‘misa del gallo’ is hier echter wel wat vrolijker dan in België. Iedereen loopt de kerk in en uit, de muziek heeft een lekker Spaans ritme. Ik ben geen frequent kerkganger maar deze momenten met de gemeenschap vind ik waardevol. Net als het eten met de familie; Enmanuel komt uit een groot gezin, als we op kerstavond allemaal aan tafel zitten doet mijn schoonmoeder de lichten uit en komt ze met een kaars de kamer binnen. Die kaars staat symbool voor iedereen die niet meer fysiek onder ons is, hij komt midden op tafel te staan, ik vind dat een prachtige traditie.”
Inez heeft jarenlang in de horeca gewerkt dus Oud en Nieuw is nooit een vrije avond geweest. “Ik heb eerlijk gezegd niets met oudjaar, doe ook niet aan goede voornemens. Net als andere Spanjaarden gaan we op de 31e altijd met de familie eten, daarna gaan de mensen hier in het dorp altijd naar het plein om druiven te eten. Wij gaan dit jaar in onze stamkroeg achter de bar werken.”
De gewoonten op 1 januari verschillen volgens Inez echt per land. Toen ze in Nederland woonde was ze erg verbaasd over het feit dat mensen op die dag naar de meubelboulevard gingen. “In Spanje is het een dag om bij te komen van je kater, in België rusten we wat uit en gaan bij ouders en grootouders langs. Die traditie mis ik wel, we doen in België namelijk aan ‘nieuwjaarsbrieven.’ Kinderen schrijven op school een brief aan hun grootouders en peetouders om hen te bedanken voor de mooie momenten van het afgelopen jaar en hen veel geluk en gezondheid te wensen voor het nieuwe jaar. Die lezen ze dan op 1 januari voor. Mijn neefje belt me dan altijd om die brief voor te lezen.”
Bert en Nelly Riemslag wonen sinds 2000 permanent in Marbella, Bert is op eerste Kerstdag jarig dus het is altijd dubbel feest. “Toen we nog in Nederland woonden gingen we vaak naar Spanje met de feestdagen en nu gaan we met de Kerst altijd naar Nederland. Op 24 december dineren we altijd met de kinderen en vrienden in Hotel New York in Rotterdam. De kinderen en wij overnachten daar dan ook en we ontbijten samen om mijn verjaardag te vieren. Dan hebben we nog een paar dagen om vrienden te bezoeken en dan gaan we weer terug naar Spanje voor Oud en Nieuw.”
Voordat ze naar Nederland gaan doen Nelly en Bert echter wel mee aan een Spaanse traditie rondom de kerst: het bedrijfsdiner. Beiden zijn al 33 jaar lid van de Aloha Golf Club, al het personeel van de club heeft een middag vrij tijdens de lunch. De leden van de club gaan dan als obers en afwassers aan de slag. “De kok heeft wel alles voorbereid maar zodra iedereen aan tafel zit mag het personeel niets meer doen. De leden die niet aanwezig kunnen zijn laten vaak een cadeau voor de loterij achter. Het is altijd een uitermate gezellige bijeenkomst die eindigt met muziek en dans.”
Nelly en Bert vieren bewust Oud en Nieuw in Spanje. “In Nederland is het altijd zo’n herrie en rotzooi overal. Wij brengen die avond meestal alleen door, we eten wat lekkere tapas en appelflappen en kijken naar de Nederlandse televisie. Vroeger gingen we altijd naar het plein in San Pedro om samen met de Spanjaarden de druiven te eten. Nu kijken we vanaf ons terras naar het vuurwerk dat aan de kust wordt afgestoken.”
Beiden vinden dat de feestdagen een geschikt moment zijn om tijd met elkaar door te brengen. “We zijn inmiddels op een leeftijd beland dat we sowieso het belang van tijd delen met je geliefden inzien maar de sfeer rondom de kerstdagen is toch anders, we zoeken dan meer dan anders het gezelschap van anderen.”
Martin Totté en de Spaanse Susana Almenta beginnen de decembermaand met Sinterklaas. “Daar ben ik heel stellig in, onze dochter Chloë moet deze Nederlandse traditie meemaken, met zwarte piet en al. Dat betekent natuurlijk wel dat ze in een maand tijd veel cadeautjes krijgt want ook de Spaanse traditie van geschenken uitwisselen op Kerstavond en Driekoningen houden we in ere. Maar daar draait het natuurlijk allemaal niet om, het gaat om de gezelligheid en daar zijn Spanjaarden uitermate goed in. Dat wil niet zeggen dat ik het knusse gevoel van de feestdagen in Nederland niet mis. Maar dat komt ook vooral omdat het daar koud en vroeger donker is.”
Elk jaar wordt er in het huis van één van de zussen van Susana een diner georganiseerd. “Als het niet bij ons is dan zijn we bij de familie in Ronda en dan gaan we voor het eten altijd de kroegjes in. Dat is altijd uitermate gezellig, overal zingen mensen samen villancicos. Het diner is typisch Spaans, het beste en duurste wordt op tafel gezet. Het grote verschil met Nederland is dat alles veel ongedwongener gaat, je zult hier ook niet zo snel de discussies over bij welke familie er gegeten moet worden horen. Mijn familie komt hier soms met de feestdagen en die wisten in het begin niet wat ze meemaakten. Niet alleen omdat ze vanwege de temperaturen en de palmbomen niet echt een kerstgevoel hadden maar vooral ook dus vanwege de uitgelaten stemming hier.”
Met Oud en Nieuw gaan Martin, Susana en Chloë meestal ergens wat eten en daarna naar een plein in San Pedro, Estepona of Marbella om daar de druiven te eten. “Dat is inmiddels wel een soort bijgeloof van me geworden, ik moét na 15 jaar in Spanje traditioneel bij elke klokslag een druif eten want anders komt het niet goed in het nieuwe jaar. Op 1 januari gaan we meestal lekker naar buiten, een lange wandeling en een lunch vullen dan de dag om het jaar actief en fris te beginnen.”
