Er zijn nog steeds mensen die denken dat je al het afval gewoon in dezelfde vuilniszak kunt gooien want het apart inzamelen van papier, plastic en glas heeft toch helemaal geen zin. Alles zou toch op de grote hoop gegooid worden, dus waarom moeite doen? Verslaggeefster Maria Kupers en recycling expert Rens Zwanenburg, DGA van Inter-Che-M BV en Inter-GreeN BV te Beuningen gingen op onderzoek uit.
Tekst & foto’s : Maria Kupers
In heel Spanje wordt jaarlijks 21 miljoen ton afval gegenereerd. In vergelijking met tien jaar geleden wordt de afvalberg steeds groter, niet alleen in Spanje maar in alle zogenaamde ontwikkelde landen. Greenpeace is voor de zomer begonnen met een internationale campagne om de aandacht te trekken voor de enorme berg plastic afval die de zee vervuilt. De milieugroepering Ecologistas en Acción maakt gebruik van de rustige tijd in de pers en komt wekelijks met nieuws over het afvalprobleem. Zij vinden dat er hoognodig iets moet gebeuren om een einde te maken aan het simpelweg verbranden of begraven van afval. Ze willen dat in het hele proces van productie tot gebruik door de consument niets weggegooid wordt. Op die manier ontstaat een gesloten cirkel waarin niets verloren gaat en grondstoffen niet uitgeput raken. Het zijn niet alleen de milieuactivisten die een nul-afval situatie willen. De landen van Europese Unie moeten in 2030 70% van het huisvuil recyclen en er mag dan nog maar 5% van het totale afval op de vuilstort terecht komen.
Dat betekent dat er voor Spanje nog werk aan de winkel is, volgens de cijfers van het ministerie van milieu komt 25% van het huisvuil nu onbewerkt op de vuilnishoop terecht. Als Spanje zich niet aan de doelstellingen houdt kunnen er boetes van miljoenen euro’s worden opgelegd. Het Europese Hof heeft een paar maanden geleden al uitspraak gedaan over de situatie in Spanje omdat het land zich niet aan de regels houdt en geen maatregelen heeft getroffen om het afval volgens Europese normen te verwerken.
”
Volgens het hof brengt Spanje daarmee de volksgezondheid in gevaar en richt schade aan het milieu aan.
”
Wat doet de overheid nu?
In diverse steden overal ter wereld is het al gebruikelijk om te betalen voor de kilo’s afval die je als particulier weggooit. Er zijn verschillende systemen; een vuilnisauto die de containers weegt en op basis waarvan de gemeente een factuur stuurt, straatcontainers die alleen opengaan als je je pasje scant en kortingen op de afvalstoffenheffing als je aan bepaalde eisen voldoet.
Aan de Costa del Sol beginnen sommige gemeenten na te denken over een andere aanpak maar tot op heden blijft alles nog bij het oude. In de stad Málaga hoeven bewoners zelfs helemaal geen afvalstoffenheffing te betalen.
In Cataluña krijgen bewoners van 130 gemeenten speciale tassen om het afval te scheiden, de vuilophaaldienst komt dagelijks langs om de tassen te legen.
In Canet begon men in 2005 met deze manier van vuilnisophalen en sindsdien is het percentage van gescheiden afval gestegen van 15 naar 72%.
Het huis aan huis ophalen van afval is ook veel goedkoper dan het systeem van containers op straat en beter voor de werkgelegenheid.
Gemeenten moeten namelijk per kilo afval betalen, de Agencia Catalana de Residuos berekent op dit moment 20 euro per 1.000 kilo maar er zijn plannen om dat bedrag in 2020 te verhogen naar 90 of 100 euro. Hoe minder een gemeente aanlevert, hoe minder er aan de afvalverwerking betaald hoeft te worden. En dat is dus een reden om de bewoners aan te sporen te gaan recyclen. Door huis aan huis op te halen wordt het de bewoners heel makkelijk gemaakt en is de kans dat ze alles in één zak ongezien in een container gooien minimaal. In Canet had men in eerste instantie nog een paar containers op specifieke plekken staan voor het geval iemand echt niet tot de volgende dag kon wachten maar die zijn nu ook weggehaald. Als iemand tussendoor afval wil aanleveren kan dat door met de gemeente te bellen, die noteert overigens wel wie en hoe vaak die extra service wordt aangevraagd. Ook in Argentona wordt het afval, behalve glas, gescheiden aan huis opgehaald. Daar wordt ook de filosofie van de vervuiler betaalt toegepast. Bewoners krijgen sinds 2010 een aantal gratis vuilnis zakken en als ze er meer willen moeten ze die bij de gemeente kopen voor een bedrag van 65 cent per stuk. Vuilniszakken zonder logo van de gemeente worden niet opgehaald. In de stad wordt nu 80% van het afval gescheiden.
Bedrijven en recycling
Behalve het milieu en de Spaanse schatkist zijn er meer belanghebbenden als het om recycling gaat. In de provincie Málaga komen steeds meer bedrijven die de afvalstromen willen hergebruiken om daarmee nieuwe producten te fabriceren. En het aantal zal blijven stijgen, vooral vanwege de verplichtingen die Europese landen zijn aangegaan om de afvalberg terug te dringen. Vooral jonge ondernemers zien hier hun kansen liggen. Ze lopen echter tegen het probleem aan dat burgers hun afval niet voldoende scheiden en er dus geen sprake is van een gelijkmatige aanvoer van grondstoffen. En dan zijn er nog de bedrijven die zelf al jaren producten produceren en nu hun eigen afval weer hergebruiken of verkopen.
Dat verschijnsel zie je overal ter wereld, fabrikanten denken niet alleen aan het milieu en hun imago maar ook aan de kosten die ze besparen door minder afval te produceren aldus Rens Zwanenburg. “Toen ik bij Inter-Che-M begon waren we daar al mee bezig en bij Inter-GreeN is onze bedrijfsfilosofie dat we alleen nog maar verven, lakken, oplosmiddelen van al eerder gebruikte grondstoffen maken. Als onze producten zijn dus gerecycled en daarna ook weer recyclebaar. Dat doen we in eerste plaats vanwege het milieu maar vergeet ook niet dat de grondstoffen voor de ‘traditionele’ verf over niet al te lange tijd uitgeput zullen zijn en dan moet je als bedrijf wel een alternatief hebben anders kun je je zaak opdoeken. Diezelfde redenering kom je ook steeds meer in Spanje tegen dus ondanks het feit dat de doelstellingen voor recycling nog niet gehaald zijn geloof ik absoluut dat dit in de toekomst wel zal gebeuren. Als mensen uit zichzelf niet inzien dat ze moeite moeten doen om de aarde te beschermen dat zullen ze dat wel doen zodra het nalaten van recyclen hen in de portemonnee raakt. Dat klinkt misschien een beetje cru, maar er zijn nu eenmaal nog steeds mensen die volledig onachtzaam met het milieu omgaan.”
Punto limpio
In alle gemeenten is inmiddels in ieder geval één zogenaamd ‘punto limpio’. Een recyclestation waar particulieren, meestal gratis, al hun afval dat niet in de gekleurde containers thuishoort kunnen afleveren.
Zelf recyclen
Als je een nieuw huishoudelijk apparaat koopt krijg je meestal nog geld terug voor het oude of anders wordt het gratis door de verkoper meegenomen. Handig want dan hoef je er zelf niet mee te slepen maar dat is niet de reden waarom het meegenomen wordt. Het apparaat wordt namelijk volledig uit elkaar gehaald zodat de verschillende onderdelen gerecycled kunnen worden. Garages verzamelen de gebruikte motorolie, bij supermarkten staan speciale containers voor batterijen en als je een nieuwe cartridge voor je printer koopt kun je bij het verkooppunt ook meteen je oude inleveren. Het wordt de consument dus zo makkelijk mogelijk gemaakt om te recyclen.
