Hoe zekerder je bent van jezelf en je gewoontes, hoe gekker de ander. Dat geldt ook voor culturen en landen, wat leidt tot opvattingen variërend van ‘Jesses, ze bakken de friet hier in olijfolie’ tot generalisaties als ‘Dat wordt nooit wat met dat land!’.
Sinds we in Andalusië wonen, merken we de verschillen duidelijk: weinig is geregeld, files hebben we nog niet meegemaakt, internet is al dan niet beschikbaar, afspraken kun je maken, bestellen is iets anders dan op tijd geleverd krijgen. Het is makkelijk om over deze verschillen een negatief oordeel te hebben – ‘wie doet de winkels nou dicht om drie uur ’s middags?’ Ook de Spanjaarden onderling kunnen er wat van: ‘het noorden verdient het geld; in het zuiden maken ze het op.’
Als je in staat bent de superioriteit van je eigen cultuur te relativeren kun je de verrassing toelaten die je in een andere cultuur aantreft. Een simpel voorbeeld is dat de Andalusiërs in ons dorp zich niet druk maken. Van hen hebben we geleerd dat als internet niet werkt, dat een uitstekend moment is om een wandeling te maken. Alles op zijn tijd.
Een ander mooi voorbeeld van culturele samenwerking kun je vinden in lokale bouwstijl, die iedereen weleens gezien heeft, maar die typerend is voor Spanje: de mudejar-stijl (estilo mudéjar). De term Mudéjar is afgeleid van het Arabische woord ‘mudayyan’, wat ‘getemd’ maar ook ‘zij die bleven’ betekent. Dit was de term die werd gebruikt voor de Moorse bevolking die in Spanje bleef nadat de Christenen het Iberisch schiereiland hadden heroverd. Zo werd het de naam van een bouwstijl, die je hier overal terugvindt en makkelijk herkenbaar is aan de bakstenen constructie van hoefijzervormige, ook wel sleutelgatvormige bogen. De mudéjar-architectuur is uniek in de wereld. Het is het resultaat van het naast elkaar bestaan en samenwerken van de drie culturen in middeleeuws Spanje. Zo hadden de Mooren in de tijd dat zij heersten over Al-Andalus de ruimte gelaten aan de Christenen (de Mozaraben) in de vorm van godsdienstvrijheid. Na de herovering (reconquista) deden zij hetzelfde richting de Moren (Mudejaren). Mede ingegeven door de economische meerwaarde die zij hadden door hun specifieke kennis van landbouw en irrigatie. Dat werkte ook culturele contacten in de hand, die aan de basis liggen van de mudejar-stijl.
Het is een van de verstrekkende gevolgen van onderlinge tolerantie en later samenwerking, die tot een meerwaarde leiden voor beide culturen, in dit geval de sierlijke bouwvorm, die de van oudsher sobere christelijke bouwkunst verfraaide.
Een lokaal voorbeeld van hedendaagse integratie vonden we vandaag op een lokale markt, waar vluchtelingen landbouwproducten aanbieden, die zij verbouwen in samenwerking met lokale ecologische boeren. De boeren geven de vluchtelingen een kans en zijn in staat tot vernieuwing in de vorm van ecologische landbouw, de vluchtelingen werken graag en vinden een mogelijkheid een nieuw bestaan op te bouwen. Dat is precies wat we nodig hebben. Niet uitsluiten maar samenwerken. Gebruik maken van elkaars kwaliteiten. Daar worden we allemaal een beetje beter van.
Bianca en Cees hebben jarenlang trainingen ontwikkeld en gegeven over bewustzijn en LevensKunst. Zij hebben over dit onderwerp boeken en columns geschreven. Zij wonen deels in de Lecrin Vallei net onder Granada. Ook wel ‘de vallei van het geluk’ genoemd. Zij werken daar aan een project over de vergeten schatten van Andalusie. Op de website www.andarlucia.com kan je er alles over lezen.
