Een wijnetiket vermeldt veel informatie, maar de belangrijkste voor jouw keuze is de druivensoort en herkomst. Voor wijnen uit de zogenaamde Oude Wereld (Euopa) is de herkomst bepalend voor de soort druiven die gebruikt worden. De regels voor de Denominación de origen, appelation of Weinanbaugebiet stellen duidelijk welke druiven daar geteeld mogen worden. In de Nieuwe wereld (= alles buiten Europa) is de druivensoort vaak de belangrijkste aanduiding.
Lichte witte wijn: Pinot Blanc of Pinot Gris druif uit de Elzas in Frankrijk, dezelfde druif heet Pinto Grigio in Trentino- Alto Adige in Italië of Grauburgunder in Duitsland en wordt ook geteeld in Californië en Australië. Pinot Gris wordt ook wel als “blush” gemaakt, een lichte rosé. Deze wijnen hebben lichte smaken van wit fruit (appel, peer) en frisse citrustonen, met een laag alcoholpercentage rond 11%.
Deze wijnen doen het goed als een apéritief op een zomers terras en bij lichte maaltijden, b.v. asperges met ham.
Frisse witte wijn: Sauvignon Blanc. Het schoolvoorbeeld komt uit Sancerre en Pouilly-sur-Loire (de wijn wordt Pouilly-Fumé genoemd), maar ook in Marlborough in Nieuw-Zeeland wordt goede Sauvignon Blanc gemaakt. Sauvignon-Blanc is een van de meest geteelde druiven voor witte wijn, o.a. in Californië, Australië, Chili, Zuid-Afrika en ook in Spanje. Sauvignon Blanc komt het best tot zijn recht in een koel klimaat en op droge kalkgrond (Frankrijk, Nieuw-Zeeland, Chili) en heeft dan een sprankelend frisse smaak, kruidige geur van vers gemaaid gras en buxus, frisse zuren en kan de mineraliteit van vuursteen hebben (Sancerre). In warmere streken wordt de smaak wat voller, fruitiger met minder zuren, minder sprankelend.
Chablis is een frisse versie van de Chardonnay druif uit het dorp Chablis in Frankrijk, waar de grond veel kalk en fossiele schelpen bevat, waardoor een zeer frisse, minerale, droge wijn ontstaat. Chardonnay wordt wereldwijd veel geteeld; Unoaked Chardonnay (zonder houtrijping) probeert de frisse stijl van Chablis te bereiken.
Andere frisse witte wijnen zijn Verdejo uit Spanje, Vinho Verde uit Portgugal, Grüne Veltliner uit Oostenrijk en Vermentino uit Italië. Al deze wijnen smaken goed bij schaal- en schelpdieren, witte vis, salades en zachte kazen (b.v. geitenkaas)
Wijnen met een pittig zuurtje, zoals Riesling uit de Elzas in Frankrijk of uit Duitsland; Chenin Blanc uit de Loire streek (Vouvray, Montlouis) in Frankrijk of uit Zuid-Afrika, waar deze druif Droë Steen wordt genoemd; en Albariño uit Galicië in Spanje (zie ES Magazine nr. 23). Deze wijnen zijn aromatisch met de geur van tropisch fruit (ananas), abrikoos en perzik met stevige zuren, waardoor ze toch fris en droog zijn.
Deze wijnen gaan goed samen met schaal- en schelpdieren, steviger vis (b.v. octopus), en smaken ook goed bij pittige gerechten uit de Aziatische keuken (Thais, Indonesisch).
Volle, romige witte wijnen zoals de witte wijnen uit de Bourgogne (Meursault, Chassagne Montrachet, etc.) gemaakt van Chardonnay in een warmer klimaat en een rijkere grond dan Chablis. De druiven worden hier rijper waardoor de wijn voller wordt en houtrijping kan hebben.
Een witte Bourgogne heeft rijke aroma’s van tropisch fruit, bloemen, boter, hazelnoten en toast, een stevig alcoholpercentage van 13,5%. Deze stijl van Chardonnay wordt wereldwijd veel geïmiteerd en wordt dan aangeduid als “Barrel fermented”. Goede voorbeelden komen uit Californië (Sonoma, Monterey, Santa Barbara), Australië (Margaret River), Zuid-Afrika (Walker Bay).
Ook in Spanje wordt Chardonnay gemaakt, de meeste zijn “Fermentado en Barrica” aangezien het warme klimaat in Spanje rijpere, vollere druiven oplevert. De beste Spaanse Chardonnay komt uit Somontano (Aragon) en Penedès (Catalonië).
Ander volle wijnen uit Spanje zijn: Godello uit Valdeorras in Galicië, dit is een mooie volle, maar elegante wijn; en witte Rioja Reserva gemaakt van de Viura druif (minstens 51%) in een blend met Malvasia, Garnacha Blanca en andere druiven, wat na 24 maanden rijping in het vat aroma’s van gekonfijt fruit, karamel en noten levert.
Deze wijnen smaken goed bij rijke (vette) visgerechten (b.v. tarbot of tonijn) met romige sauzen, paella, jamón ibérico, oude kaas (manchego) gevogelte (kip, kalkoen).
Lichte rode wijn: Pinot Noir is de standaard voor lichte rode wijn. Deze druif komt het best tot zijn recht in koele klimaten: in de Bourgogne en de Elzas in Frankrijk, in Duitsland en Oostenrijk (waar hij Spätburgunder heet), in Nieuw-Zeeland (Marlborough, Wairarapa), in Oregon (Willamette Valley) en Californië (Anderson Valley, Sonoma Coast), Zuid-Afrika (Walker Bay, Elgin), Chili (Leyda Valley), Argentinië (Patagonia). Pinot Noir heeft aroma’s van licht rinze kersen, frambozen en veenbessen met aardse (herfstbos, paddenstoelen) ondertonen; in warme gebieden gaat het aroma richting pruimen en tabak.
In Spanje is het eigenlijk te warm voor Pinot Noir. De meeste Pinot Noir wordt geteeld in Catalonië en wordt gebruikt voor Cava. In de heuvels van Ronda worden enkele Pinot Noir wijnen gemaakt (zie ES Magazine nr. 26). Een lichte rode wijn uit Spanje is van de Mencia druif uit Bierzo (zie ES Magazine nr. 23).
Deze wijnen smaken goed als de bladeren gaan vallen in de herfst, bij zalm, gevogelte, wit vlees (varken, kalf), paté, zwezerik, paddenstoelen (b.v. in risotto of pasta) en lichte kazen (brie, camembert, gorgonzola).
Rode wijn met pit: in deze tussencategorie plaats ik de rode wijnen uit de Loire (Chinon, Bourgeuil) van de Cabernet Franc; uit het zuidelijke Rhône dal en de Langedoc van druiven als Grenache, Mourvèdre, Carignan, Cinsault; Valpolicella en Chianti (Sangiovese druif) uit Italië, Merlot en Zinfandel uit Californië. Het zijn wijnen met donkerrood fruit aroma’s (zwarte kersen, blauwe bessen), soms een kruidje (peper, laurier, kaneel, kruidnagel) en relatief korte houtrijping van een jaar.
Spaanse wijnen in deze categorie: Cariñena of Mazuelo (=Carignan) uit D.O. Cariñena (ten zuidwesten van Zaragoza); de jonge wijnen (Joven en Crianza) uit La Rioja en Ribera del Duero.
Met deze wijnen gaan we naar de winter, open haard gaat aan. Deze wijnen smaken goed bij gebraden eend of duif, kruidig gestoofd rundvlees, carpaccio, bresaola, serano ham, oude kaas (parmesaan, manchego), kruidige stoof gerechten met aubergines, pompoen, tomaten of prei.
Volle rode wijnen: zoals Bordeauxwijnen, die een blend zijn van Cabernet-Sauvignon, Cabernet Franc, Merlot, Malbec, Petit-Verdot; de Noord-Rhône wijnen van de Syrah, Barolo (Nebiolo druif) uit Italië; Bordeaux blends uit Napa Valley in Californië of Margaret River in Australië; Shiraz uit Barossa Valley in Australië; Pinotage uit Stellenbosch in Zuid-Afrika, Malbec uit Mendoza in Argentinië. Dit zijn de rode krachtpatsers, geconcentreerde wijnen met aroma’s van donker rood fruit (zwarte kersen, bramen, cassis), pruimen, een kruidje en in de achtergrond tabak of leer, chocola, vanille en eikenhout.
Spaanse wijn in deze categorie: Monastrell (=Mourvèdre) uit Yucla, Jumilla (ten westen van Allicante) en Murcia; de wijnen uit Priorat en Monsanto van Garnacia (=Grenache) en Cariñena (zie ES Magazine nr. 27); de gerijpte Tempranillo wijnen (Reserva en Grand Reserva) uit La Rioja, Ribera del Duero en Torro.
Met deze wijnen gaan we het wildseizoen in en zitten we rond de kerstboom. Ze smaken goed bij jamón pata negra, chorizo, oude kaas (cheddar, port salut), rood vlees (rund, lam) van de BBQ, gebraden wild, kruidige stoofschotels, en ook Indische tandori en curries.
Probeer te onthouden wat je lekker vindt. Onthoudt de druif, de herkomst en in een bijzonder geval de producent van de wijn.
Een app, bijvoorbeeld Vivino, kan daarbij behulpzaam zijn: je neemt een foto het wijnetiket, geeft de wijn jouw persoonlijke beoordeling (1 tot 5 sterren), je kunt aangeven waar en wanneer je hem gedronken hebt en een korte beschrijving of commentaar toevoegen. Zo bouw je je eigen wijn database op. Wat ik lekker vind zie je op www.vivino.com/users/ronald.dor
Ronald Dorlas is vinoloog van de Nederlandse Wijnacademie sinds 2007. Hij heeft wijngebieden in Frankrijk, Italië, Duitsland, Californië, Australië, Nieuw-Zeeland en Zuid-Afrika bezocht en is enthousiast wijnproever. Volg Ronald’s proefnotities op vivino.com/users/ronald.dor/.
